Leergang Sport en recht

Programma

• College 1

  De sportorganisatiestructuur (nationaal & internationaal) & verenigingsrecht (de stichting en de BV)

  • U krijgt inzicht in het organisatierechtelijk kader aan de hand van praktijkvoorbeelden en recente jurisprudentie en in andere (nieuwe) organisatievormen. 
  • U krijgt grip op (de rechtsverhoudingen binnen) de sportorganisatiestructuur. Zo kunt u beoordelen of, en op welke wijze de sporter gebonden is aan reglementen en, of besluiten van de sportorganisatie (club, commerciële organisator, bond, internationale organisatie). 
  • Ook kunt u geschillen binnen de sportorganisatie, bijvoorbeeld tussen ledenraad en bestuur, duiden en (helpen) oplossen.

  Verenigingsrecht. Rechtsbetrekkingen binnen de sportorganisatie. Verenigingsstructuur en de interne rechtsbetrekkingen. De vereniging in de praktijk, knelpunten/oplossingen. Andere organisatievormen. De sport kent traditioneel een verenigingsrechtelijke structuur.
  In deze bijeenkomst wordt stil gestaan bij de binding tussen internationale sportorganisatie, nationale sportorganisatie, clubs en sporters. Mede aan de hand van praktijkvoorbeelden en recente jurisprudentie wordt inzicht gegeven in structuur en de spanning die kan ontstaan tussen de verschillende interne en externe stakeholders. Onder meer zal aandacht worden besteed aan de onderlinge verhouding van het bestuur, de directie en de algemene ledenvergadering en de verhouding tussen (top)sporters en de bond/clubs. Welke recente ontwikkelingen spelen thans een rol binnen het verenigingsrecht en hoe kunnen conflicten tussen deelnemers en de sportorganisatie voorkomen worden? Ook wordt aandacht besteed aan trends en nieuwe organisatievormen. Wanneer is het voor een sportorganisatie bijvoorbeeld zinvol om een stichting of BV op te richten en hoe verhoudt deze entiteit zich dan tot de sportorganisatie? Waarom gaan sportorganisaties over tot een licentiesysteem, bijvoorbeeld voor clubs. 

  De organisatiestructuur van de KNVB, licentiesysteem casussen uit de praktijk.
  In het tweede deel staat een specifieke sportbond centraal. De KNVB is de grootste sportbond en kent zowel betaald voetbal als amateurvoetbal. De KNVB kent een licentiesysteem voor de clubs. In deze bijeenkomst wordt enerzijds stil gestaan bij de organisatiestructuur van de KNVB en anderzijds op het licentiesysteem. Mede aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt inzicht gegeven in deze structuur. 

• College 2

  Arbeidsrecht en CAO. De rechtspositie van de topsporter.
  U krijgt inzicht in de juridische verhouding tussen sporter en sportorganisatie. Wat is een amateursporter? Wanneer is sprake van een overeenkomst van opdracht of arbeidsrelatie. U krijgt grip op het omslagpunt van amateursporter naar professional. U weet welke knelpunten bestaan tussen het arbeidsrecht en de sport en welke rol bijvoorbeeld de voetbal-CAO speelt. U weet hoe het atletencontract van NOC*NSF in de praktijk werkt. U heeft kennis van de relevante contractuele en arbeidsrechtelijke aspecten, waardoor u sporters beter kunt bijstaan.  

  Arbeidsverhoudingen in de sport. De rechtspositie van (met name)  spelers, (trainers, coaches). Overeenkomst van opdracht. Van lidmaatschap naar dienstbetrekking. Onderscheid amateurisme, professionalisme. Bijzonderheden arbeidscontract van de speler. Eenzijdig optiebeding. Einde van de arbeidsovereenkomst. Mogelijkheden flexibele arbeidsrelaties, CAO.
  Voor de topsporter is deelname aan competitie de essentie van zijn (beroeps)activiteit. Er kan sprake zijn van een lidmaatschapsrelatie en/of een contractuele relatie. Voor de verhouding sport en recht gaat de interesse vooral uit naar de bijzonderheden van de arbeidsverhouding tussen speler en het team en, of de bond. Daarbij is het onderscheid tussen zelfstandige en onzelfstandige arbeid van belang. Het arbeidscontract met de speler wijkt af van ‘normale’ arbeidsovereenkomsten bijvoorbeeld omdat het gaat om contracten voor bepaalde tijd en er gebruik wordt gemaakt van bijzondere bepalingen, zoals het eenzijdig optiebeding. De CAO, in de betaald voetbalsport, neemt daarbij een bijzondere plaats in omdat de sportorganisatie bij CAO in sommige gevallen kan afwijken.

  Het atletencontract van NOC*NSF
  De sporter neemt deel aan toernooien, wedstrijden, recordpogingen. De sportorganisatie stelt selectiecriteria vast. De sporter die deelneemt aan de Olympische Spelen krijgt te maken met NOC*NSF. NOC*NSF kent immers geen lidmaatschapsrelatie met de sporter, maar een zgn. atletencontract. De spreker gaat in op de totstandkoming van het contract, de belangrijkste bepalingen en er wordt ingegaan op voorbeelden (conflicten) uit de praktijk. 

• College 3

  Schadeaansprakelijkheid (sport en spel, organisator, bestuurdersaansprakelijkheid) en supportersgeweld
  U kunt beoordelen of aansprakelijkstelling in een bepaalde casus kans van slagen heeft. U kunt een scherp onderscheid maken tussen aansprakelijkheid tussen deelnemers onderling en bijvoorbeeld de aansprakelijkheid van de organisator en de deelnemer of bijvoorbeeld de toeschouwer. U bent op de hoogte van actuele jurisprudentie. Voorts krijgt u inzicht in de juridische problematiek rond supportersgeweld.
  
  Schade bij sport en spel
  Aansprakelijkheid tussen deelnemers onderling. Deelnemers aan het spel kunnen onderling over en weer van elkaar bepaalde gedragingen verwachten, vandaar dat bij de toepassing van het recht op een bijzondere wijze wordt gekeken naar letsel als gevolg van sportbeoefening. Er wordt ingegaan op het leerstuk en aandacht besteed aan de meest recente jurisprudentie. Vervolgens staat de organisator centraal en de vraag of en wanneer de organisator aansprakelijk is voor de geleden schade van bijvoorbeeld een deelnemer of toeschouwer. Aan de hand van actuele casussen uit de praktijk wordt dit leerstuk nader geduid. Wanneer moet de sportorganisatie deze schade vergoeden. Hoe ver gaat de zorgplicht die op de organisator/trainer/leraar rust en wie is aansprakelijk? Ook is het onderwerp bestuurdersaansprakelijkheid onderdeel van deze middag. In welke gevallen is de sportbestuurder aansprakelijk?
  
  Supportersgeweld
  Veiligheid is een belangwekkend publiekrechtelijk thema. In deze bijeenkomst wordt aandacht besteed aan de juridische maatregelen die de overheid kan nemen om de veiligheid bij een evenement te waarborgen. De voetbalwet is aangenomen om beter grip te krijgen op voetbalvandalisme. Wat betekent deze wet voor de sport en de organisatie van sportevenementen? Geeft de voetbalwet een voldoende juridische grondslag om ongeregeldheden te voorkomen? Welke juridische mogelijkheden biedt het recht nog meer? Waar moeten overheid en sportorganisatie rekening mee houden? 

• College 4

  Europees recht en de sport, burgerschap, vrij verkeer, mededingingsrecht. Transfers en overschrijvingen (met name in de voetbalsport).
  Kennisoverdracht, de rol en betekenis van het Europese recht voor de sport. U kunt beoordelen wanneer het Europese recht van toepassing is en op welke wijze het Europese recht wordt toegepast en welke gevolgen de uitspraken (in de zaken Bosman-arrest, Meca Medina, Bernard, ISU-zaak) hebben gehad voor de sport. U kunt daardoor een zaak niet alleen in een nationaal perspectief plaatsen maar ook in een Europeesrechtelijk kader. U bent op de hoogte van de regelgeving betreffende transfers en overschrijvingen en bent in staat om transfers te beoordelen en eventueel te begeleiden.
  
  Vrij verkeer, mededinging en sport (burgerschap, vier vrijheden)
  Het Europese Recht is belangrijk geweest voor de sport. Het Bosman-arrest is het meest bekende arrest en heeft grote gevolgen gehad voor de sport. Maar ook in andere zaken speelt het Europees recht een grote rol. Denk bijvoorbeeld aan de -mededingingsrechtelijke- zaak rond de ISU, waarbij het ging om een conflict rond de deelname van schaatsers aan een niet door de ISU erkende competitie.
  
  Transfers en overschrijvingen
  Transfers in de praktijk aan de hand van jurisprudentie. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk wordt toegelicht hoe de ontwikkeling van transfers en overschrijvingen heeft plaatsgevonden in de voetbalsport. Voorheen was sprake van een transfersysteem, verenigingsrechtelijk, nu is sprake van de werking van het arbeidsrecht en bestaat een systeem van opleidingsvergoedingen. Welke invloed heeft deze ontwikkeling gehad op de Nederlandse voetbalverhoudingen? Wat zijn de meest recente ontwikkelingen op dit terrein en wat zal de toekomst brengen? 

• College 5

  Intellectueel eigendomsrecht en sport
  U weet welke juridische problemen zich voordoen op het terrein van de exploitatie van de sportprestatie in brede zin (van de collectieve verkoop van mediarechten tot portretrechten). U weet welke rechten er zijn, wie welke rechten toekomen, welk type conflicten zich voor kunnen doen en op welke wijze het recht wordt toegepast. Tevens bent u op de hoogte van privacy-issues in sport en kunt u aan de slag met de nieuwe wetgeving AVG. U kunt hierdoor partijen in de sport beter bijstaan als het gaat om de commerciële belangen van actoren.  
  
  Auteursrecht, portretrecht, mediarechten
  De sport kan zich ontwikkelen naar topsport en naar sport als vorm van entertainment. Er zijn tal van exploitatiemogelijkheden. Denk aan het verkopen van televisierechten door de sportbond of aan bijvoorbeeld portretrechten. Commerciële belangen van sporters kunnen haaks staan op de belangen van de sportorganisatie. Hierdoor ontstaan conflicten. Ook trachten commerciële partijen soms mee te liften op het succes van sporters en, of clubs, zonder daarvoor te betalen. Het is dus belangrijk om te weten welke juridische positie partijen in de sport innemen. Verder wordt aandacht besteed aan de vraag wat betekenen internet en andere nieuwe media voor de mogelijkheden tot bescherming van de rechten en welke rol speelt de mediawet hierin?
  
  Internet en Privacy
  Privacy is een steeds belangrijker onderwerp aan het worden, ook in de sport. De technologische vooruitgang maakt het mogelijk van alles te registreren. Denk niet alleen aan de sportprestaties van sporters, maar ook aan allerlei gegevens over de gezondheid van sporters. Daarnaast beschikt de sportorganisatie over ledengegevens en andere data. Mogen deze data bijvoorbeeld verkocht worden? Wat is toegestaan en wat is niet toegestaan? 

• College 6

  Tuchtrecht: Integriteit van de sport, seksuele intimidatie, matchfixing, discriminatie
  U heeft kennis van het tuchtrechtelijk systeem. U kunt zaken begeleiden bij een tuchtcommissie en u zou eventueel ook deel uit kunnen maken van een tuchtcommissie. 
  
  Het sportrecht kenmerkt zich door een verenigingsrechtelijk karakter. Dit betekent dat de sportbond in aanzienlijke mate autonoom is om de eigen rechtsgang in te richten. De sport hecht belang aan interne rechtspraak waarbij rekening wordt gehouden met de belangen binnen de sportorganisatie en met het sportspecifieke karakter. Daarom wordt in de sport gebruik gemaakt van arbitrage en kent de sport eigen tuchtrecht (in Nederland vaak ondergebracht bij het Instituut voor Sportrechtspraak – ISR) De sport kent een eigen sanctiesysteem. Oorspronkelijk ging het vooral om sport-eigen overtredingen die door een tuchtcommissie werden gesanctioneerd. Denk aan de dieprode kaarten op het veld, waardoor de sporter niet alleen uit het veld werd gestuurd maar ook nog werd geschorst. Tegenwoordig bestaat een veelheid aan regels die ook niet sport-eigen van aard zijn. Zoals een reglement seksuele intimidatie. Het gaat in dit college om de inrichting van het tuchtrechtelijk systeem, de sancties, beroepsmogelijkheden, enz. en om de behandeling van verschillende casussen. Hoe zit het systeem in elkaar? Wat zijn de belangrijkste regels? Hoe verhoudt het tuchtrecht zich ten opzichte van het civiele recht en het strafrecht?
  
  Ongewenst gedrag in de sport

  Inhoud tuchtrecht in de praktijk
  Aan de hand van concrete zaken wordt gekeken naar de werking van het tuchtrechtelijk systeem in het tennis. 

• College 7

  Doping en dopingautoriteit
  Dopingregels zijn bijzondere sport-specifieke regels. Sporters zijn onderworpen aan het nationaal dopingreglement. Dit reglement is gebaseerd op de WAD-code. Wat is doping, wie wordt aan test onderworpen en waarom, wie controleert op welke wijze, wie kunnen worden gestraft, welke rechtvaardigingsgronden zijn er. Hoe zit het met de privacy? Topsporters die zijn opgenomen in de selected testing pool moeten hun whereabouts aangeven. Hoe werkt het systeem? Ook zal de nieuwe dopingwet worden behandeld, waarbij de dopingautoriteit de status van ZBO zal krijgen. Aan bod komen de bevoegdheden van de dopingautoriteit, het regelwerk, waaronder de whereabouts regels en belangrijke jurisprudentie. 

  Doping, de praktijk
  Vanuit de praktijk wordt in gegaan op de huidige dopingproblematiek, vanuit het perspectief van de sporter en de trainer/coach. Welke lessen kunnen we trekken? Hoe zit het met de rechtspositie van de sporter? Welke ontwikkelingen en welke knelpunten ervaren sporters? 

• College 8

  Court of Arbitration for sport, internationaal regelwerk
  Veel zaken komen in hoogste instantie voor het CAS in Lausanne. U kunt zelfstandig CAS-zaken beoordelen. Hoe gaat u om met het CAS, waar moet u op letten. Welke belangrijke zaken heeft het CAS gewezen, wat valt op, hoe gaat het CAS te werk? U bent op de hoogte van de meest belangrijke CAS-jurisprudentie. Veelvuldig klinkt het begrip good governance in de sport. Wat betekent dit nu eigenlijk en waar moet u op letten als u te maken krijgt met het bestuur van een sportorganisatie? 
  
  Internationale arbitrage, de praktijk
  Het Court of Arbitration for sport speelt binnen het internationale sportrecht een cruciale rol. Zo komen dopingzaken geregeld voor het CAS maar ook andere geschillen, bijvoorbeeld op het gebied van matchfixing, of geschillen rond internationale transfers. Hoe komt een partij in de sport bij het CAS terecht? Wat voor type geschillen worden beslecht en welke lessen kunnen we trekken over de toepassing van algemene rechtsbeginselen en het recht, wanneer een zaak voor het CAS komt?
  
  Good governance in sport
  Wat zijn de dimensies van goed sportbestuur? Hoe werken deze dimensies uit voor sportbonden? Waar liggen verbeterpunten. Wat zijn good practices? Steeds vaker gaat het ook om maatschappelijke doelen, zoals gezondheid, educatie, enz. die (lokale) verenigingen beogen te bereiken. Hoe kunnen we deze maatschappelijke doelen bereiken en incorporeren binnen de sportorganisatie en wat betekent dit voor het bestuur.