Dit blijkt uit onderzoek naar de overstromingen in West-Europa in 2021, uitgevoerd door klimaatwetenschappers van het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) van de Vrije Universiteit Amsterdam en gepubliceerd in Communications Earth & Environment.
Leren over grenzen heen
In juli 2021 werden Duitsland, België en Nederland zwaar getroffen door overstromingen. “Dergelijke grensoverschrijdende rampen onderstrepen het belang van kennisdeling,” zegt hoofdonderzoeker Thijs Endendijk. “We hebben ervaringen uit Limburg met die uit Duitsland en België vergeleken om te begrijpen hoe huiseigenaren herstellen en zich beter voorbereiden op de toekomst.”
Maatregelen zoals waterbestendige materialen, waterkerende schotten of het verhogen van elektrische installaties kunnen schade beperken. In Limburg verminderden zulke maatregelen de schade met 30–40%. De aanpak verschilt per land: Duitsers focussen op funderingen en water weren, Nederlanders op schadebeperking binnen. Zo verplaatsten veel Nederlanders cv-ketels en stopcontacten naar hogere plekken.
Verzekering maakt verschil
Ondanks verschillen zijn er ook overeenkomsten. Een goede verzekering maakt herstel sneller mogelijk en stimuleert huiseigenaren om extra bescherming aan te brengen. “Een goede dekking draagt bij aan zowel financieel herstel als risicobeperking,” zegt Wouter Botzen, hoogleraar economie van klimaatverandering en natuurrampen bij het IVM. In elk land zijn er voorlopers die die al goed waren voorbereid. Hun ervaringen kunnen anderen inspireren.
Opvallend is dat vooral huiseigenaren met beperkte schade maatregelen nemen. Bij extreme schade (meer dan 60% van de herbouwwaarde) overheerst de neiging om te verhuizen. Zij vinden extra investeringen vaak niet meer zinvol.
Gerichte steun nodig
In een veranderend klimaat komen zowel overstromingen als droogtes steeds vaker voor en worden ze steeds intenser. “Deze rampen stoppen niet bij grenzen, waardoor internationale kennisdeling ook cruciaal is. Zo werken we steeds nauwer samen met Duitse en Belgische collega’s via het JCAR-ATRACE project,” aldus Endendijk. Het onderzoek toont aan dat beleid zich niet alleen moet richten op het stimuleren van maatregelen, maar ook op het geven van duidelijke informatie over compensatie en herstel. Zo kunnen huishoudens zich beter voorbereiden en groeit de veerkracht van gemeenschappen – een hoopvolle stap in de strijd tegen overstromingsrisico’s.
