Tekst: Shirley Haasnoot | Foto's: Daisy Komen en Peter Valckx
Het is donderdagmiddag 12 juni en bij de ingang van het festivalterrein komt de groovy housemuziek je al tegemoet waaien. Daarmee trapt masterstudent bestuurskunde Lisa Lambert als DJ Lisa het avondprogramma van Déjà VU af. Met dit vrolijke festival luiden studenten, alumni, medewerkers en andere leden van de VU-gemeenschap jaarlijks de zomer in.
Duurzaamheid is een van de speerpunten van de VU, en dat is tijdens de warme zomeravond op het festivalterrein overal te zien. Studenten kletsen met elkaar in strandstoelen onder de kleurige ballonnen en slingers van vorig jaar. Naast het grasveldje waar alumni en medewerkers bier drinken uit herbruikbare plastic bekers, staan pilaren met een omschrijving van de projecten die de VUvereniging financiert, zoals de productie en verspreiding van duurzaam wc-papier.
In de warme zon staan groepjes mensen in het zand voor het hoofdpodium mee te wiegen. Janneke Schermers, alumnus Geneeskunde en lid van de Ledenraad van de VUvereniging, eet een bakje rijst bij de Bangkok foodtruck. ‘Ik vind het maar stil’, zegt ze tegen een vriendin die langsloopt.
Dat komt wellicht omdat veel Déjà VU-bezoekers al een lange middag in de Aula hebben doorgebracht bij de Summit for Future Generations, en eerst nog even een biertje drinken op het drukke terras van Grand Café Living, net buiten de toegangspoortjes.
Het gaat deze middag over emoties, zegt poolreiziger Bernice Notenboom
De summit, waarin de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties worden besproken, vervangt de flitscolleges en publieke interviews van vorig jaar. Hier komen vanmiddag de grote problemen van onze tijd voorbij: klimaattransitie, de toekomst van jongeren, oorlog en diplomatie, en internationale samenwerking om vrede, veiligheid en rechtvaardigheid te bewerkstelligen.
Het gaat deze middag over emoties, zegt poolreiziger en klimaatjournalist Bernice Notenboom, tijdens de sessie ‘Melting ice, rising hope’. Het Noordpoolgebied heeft geen stem, en daarom doet Notenboom aan ‘shock therapie’, door de verwoestende effecten van klimaatverandering met beelden te laten zien.
Ze toont een foto van haar laatste expeditie, nog maar een paar jaar geleden. Onder de tent van de poolreizigers zit een enorme scheur, waar het ijs onverwachts doormidden spleet. De reizigers konden zich op het nippertje in veiligheid brengen, vertelt Notenboom.
Maar er is hoop voor het klimaat en de aarde, zegt Jan Rotmans, hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit. De wereldwijde overgang naar duurzame energie valt niet meer te stoppen. En hij wijst op de zwijgende meerderheid, een ‘onderstroom’, gevormd door mensen die recyclen, zonnepanelen op hun dak plaatsen, geen vlees meer eten of op andere manieren bijdragen aan een meer duurzame wereld.
‘Wij staan voor het recht van studenten om te protesteren’
Ook op het festivalterrein, waar het vanaf 19.00 uur steeds drukker wordt, stapelen de recyclebare bekers zich op. In het ballenbad proberen twee meisjes de gouden bal te vinden, waarmee ze een cursus kunnen winnen bij cultuurcentrum Griffioen. En voor de photobooth staat een lange rij; hier kun je je met maximaal vijf vrienden laten fotograferen, samen met een badeendje of met een roze hoedje op.
Bij het laatste kraampje op de festivalmarkt, van studentenvakbond SRVU, kunnen belangstellenden meedoen aan de t-shirt making experience en een wit shirt beschilderen. De rode, zwarte en groene verf staat klaar. ‘Wij staan voor het recht van studenten om te protesteren’, zegt student politicologie Mirel Popescu, die net zijn bachelor heeft gehaald en is toegetreden als bestuurslid van de SRVU in het aankomende studiejaar.
De vakbond biedt ook rechtshulp, strijdt voor studentenhuisvesting en organiseert een tweedehands kledingmarkt om de vervuilende kledingindustrie tegen te gaan. ‘En we maken ons sterk voor gratis maandverband op de campus’, zegt politicologiestudent en inkomend voorzitter Jelle Gnoth.
Als het orkest ‘Aan de Amsterdamse grachten’ speelt, zingt iedereen mee
Op een rieten bankje in de schaduw van de Starthub-tent zit alumnus rechten Jasper Verhoogt. Hij laat een door artificial intelligence gemaakte foto zien waarop hij staat afgebeeld in toga, zonder bril en met een platte zwarte academische hoed. Hij had ook kunnen kiezen voor een tovenaarsoutfit of surfpak. Deze toepassing van AI wordt vandaag aangeboden door het VUfonds, dat waardengedreven onderzoek financieel steunt. Het wil hiermee laten zien dat AI kansen biedt maar ook ethische vragen oproept.
Verhoogt vertelt dat hij als vrijwilliger aan de inventarisering van archieven werkt, bij het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme. Onlangs is hij lid geworden van de Ledenraad van de VUvereniging. Wat vindt hij van het festival? Boven de dreunende bassen van het Hoofdpodium uit: ‘Het is wel erg harde muziek.’
In een verstopt hoekje van het festivalterrein, waar onder de bomen het Griffioenpodium ligt, is de sfeer heel anders. Oordopjes zijn hier niet nodig als daar om half acht zo’n twintig kleurig geklede strijkers van het onvolprezen VU-Orkest het podium opkomen. Vanwege het 750-jarige bestaan van de stad Amsterdam staan er Amsterdamse liederen op het programma, maar ook de Suite van componist Carl Nielsen.
Het lijkt hier drukker te zijn dan bij het Hoofdpodium, en als het orkest ‘Aan de Amsterdamse grachten’, speelt zingt iedereen mee. Ook kennen de aanwezigen, bijna allemaal studenten, de tekst van het lied ‘Bloed, zweet en tranen’, alsof het het VU-lied is waarvoor rector magnificus Jeroen Geurts onlangs nog een oproep deed. IJscoman Luciano Gelati gaat intussen de rijen langs en deelt hoorntjes met vanilleijs uit.
Met ‘Houdoe en bedankt!’ vertrekt de band, terug naar Brabant
Er wordt nog meer gezongen bij de Musical Bingo, de afsluiter van het Griffioenpodium, met drag queens Sederginne en DJ Heisa Jynx. Als student Andreas een valse bingo heeft, moet hij een dansje maken op het podium, wat hij vol overgave doet.
Een uur later, rond 21.45, komt het optreden van partyband Royal Beat op het Hoofdpodium ten einde met ‘Let it go’ uit Disneyfilm Frozen. Met ‘Houdoe en bedankt!’ vertrekt de band, terug naar Brabant. Een schare trouwe fans staat dan al op VU-alumnus aardwetenschappen Yusuf Erol te wachten, die als DJ Stoffer en Blic de avond afsluit. Er wordt gedanst onder de sterren.
Een meisje met blauwe, groene en roze krullen is nog even aan het poolen op een piepklein speelgoedbiljart op het Campusplein. Aan een houten picknicktafel nemen VU-collega’s de dag door. Terwijl het steeds donkerder wordt, komt het festival zachtjes ten einde. Bij de lege kraampjes van de festivalmarkt hangt nog één vergeten postertje van studentenvakbond SRVU. In vette zwarte letters staat daarop de zin die de hele dag omvat: ‘There is no VU without you.’
Lees meer over de hoogtepunten van de Summit for Future Generations
Lees meer over de AI-campagne van het VUfonds
