Van literatuur naar videogames – hoe is dat gegaan?
Ik ben van huis uit literatuurwetenschapper, opgeleid aan verschillende universiteiten, waaronder de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit van Antwerpen en lange tijd de Universiteit Leiden. Mijn academische achtergrond ligt in de literatuur, maar ik heb altijd een brede culturele interesse gehad. Voor ik literatuurwetenschappen ging studeren, heb ik bijvoorbeeld een paar jaar op de kunstacademie gezeten en een lerarenopleiding afgerond. Die ervaring heeft mijn blik op kunst en cultuur enorm verbreed.
Mijn interesse in videogames begon eigenlijk via mijn zoon. Hij werd geboren in 1991, een tijd waarin videogames voor het eerst echt populair werden. Ik herinner me dat hij al op jonge leeftijd begon met simpele puzzelspelletjes op floppy disks. Hoewel ik aanvankelijk vooral over zijn schouder meekeek, werd ik steeds nieuwsgieriger naar dit medium. Wat me fascineerde, was de combinatie van beeld, verhaal en interactie. Het was een soort totaalkunstwerk, waarin muziek, beweging en visuele elementen samenkwamen.
Op een gegeven moment vroeg ik mijn zoon om me te leren gamen. Hij vond dat natuurlijk geweldig en drukte me meteen een controller in mijn handen. Dat was even wennen! Ik kreeg het niet voor elkaar om een virtueel poppetje van een muur weg te sturen, tot grote hilariteit van mijn zoon. Maar langzaamaan begon ik het door te krijgen, en hoe meer ik speelde, hoe meer ik gefascineerd raakte door de verhalen die in deze digitale werelden werden verteld. Het voelde bijna als literatuur – alleen dan in een interactieve, visuele vorm.
Wat trok u zo aan in videogames?
Wat me vooral intrigeerde, is hoe games een unieke manier van verhalen vertellen mogelijk maken. Je bevindt je letterlijk in een virtuele wereld die je zelf ontdekt. Soms wandel je urenlang door prachtige digitale landschappen, zonder dat er iets ‘gebeurt’ in de traditionele zin van het woord. Maar juist dat maakt het medium zo bijzonder: je ervaart een verhaal niet alleen door te lezen of te kijken, maar door te bewegen en te handelen. Het wordt een fysieke ervaring, bijna als dansen.
Daarnaast merkte ik dat veel games verrassend diepe en filosofische thema’s behandelen. Ze gaan over verlies, troost, identiteit en zelfs over de gevaren van digitalisering – onderwerpen die veel verder gaan dan simpel tijdverdrijf. Het zijn moderne mythes, verhalen die een spiegel vormen voor de wereld waarin we leven.
Hoe kwam u op het idee om videogames te gaan onderwijzen?
Toen ik nog lesgaf aan de universiteit, merkte ik dat mijn studenten vaak veel minder literatuur lazen dan ik had verwacht. Als ik een boek aanraadde, keken ze me vaak glazig aan, maar zodra ik begon over een populaire game, werd iedereen meteen enthousiast. Dat zette me aan het denken: als ik mijn studenten iets wil leren over maatschappelijke vraagstukken, waarom zou ik dan niet aansluiten bij het medium waar zij al zoveel tijd in doorbrengen? Zo begon ik videogames steeds meer als volwaardige cultuurproducten te zien, net als films, schilderijen of literatuur.
Ik kreeg op een gegeven moment zelfs de kans om een vak over videogames te ontwikkelen. Dat was een geweldige uitdaging, omdat er nog relatief weinig academische theorie over bestond. Maar juist dat pionieren vond ik ontzettend leuk. En ook mijn studenten waren enorm enthousiast. Ik zag hoe hun ogen opengingen voor de complexiteit en diepgang van dit medium, en dat inspireerde mij weer om verder te gaan.
Waarom zouden ouderen zich in videogames moeten verdiepen?
Veel mensen van mijn generatie hebben een bepaald beeld van games – als iets gewelddadigs of oppervlakkigs. Maar dat klopt niet. Er zijn zoveel verschillende soorten games, van kunstzinnige exploratiegames tot diepe verhalende avonturen. Veel games bieden ervaringen die raken aan thema’s zoals verlies, troost en liefde – zaken die iedereen, jong en oud, aangaan.
Bovendien kunnen games een geweldige manier zijn om contact te houden met jongere generaties. Als je een beetje begrijpt waar je kinderen of kleinkinderen zo enthousiast over zijn, kun je een heel nieuwe vorm van verbinding vinden. En als je eenmaal de basisprincipes van gamen doorhebt – net zoals leren autorijden – dan opent zich een hele nieuwe wereld.
Waar gaat uw volgende cursus over?
Mijn volgende cursus gaat dieper in op de vraag wat games ons kunnen bieden als kunstvorm. We verkennen niet alleen de prachtige werelden die games kunnen oproepen, maar ook hoe ze thema’s zoals verlies, troost en verbinding op een unieke manier kunnen verkennen. We bespreken games die niet alleen verhalen vertellen, maar ook een fysieke en emotionele ervaring bieden. Ik wil deelnemers laten zien hoe rijk en veelzijdig dit medium is, en hoe het zelfs voor mensen zonder technische achtergrond toegankelijk kan zijn.
Wat hoopt u dat deelnemers uit uw cursus meenemen?
Ik hoop dat ze niet alleen hun vooroordelen over games loslaten, maar ook ontdekken hoe rijk en divers dit medium is. Van games die troost bieden in tijden van rouw tot kunstzinnig vormgegeven werelden die bijna als interactieve schilderijen aanvoelen – de mogelijkheden zijn eindeloos. En wie weet, misschien leidt het zelfs tot nieuwe gesprekken met hun kinderen of kleinkinderen. Dat zou toch prachtig zijn?
Wilt u meer weten over de cursussen van Isabel Hoving?
- Videogames om blij van te worden | kindercollege
datum: 12 augustus 2025 - Videogames als kunst: multimediale meesterwerken van de 21e eeuw | fysiek
start: 15 oktober 2025