Wat is uw vakgebied en welk aspect ervan vindt u het meest intrigerend?
Ik ben historicus en heb geschiedenis gestudeerd in Amsterdam. Toch richt mijn werk zich vooral op internationale betrekkingen. Niet zozeer de geschiedenis van internationale politiek, maar eerder de actualiteit ervan. Wereldpolitiek is mijn belangrijkste aandachtsgebied.
Wat maakt uw vakgebied zo de moeite waard?
Soms speelt toeval een grote rol in waar je uiteindelijk terechtkomt. Ik kon hoogleraar internationale politiek worden, terwijl ik destijds gespecialiseerd was in Russische politiek. Er moest een nieuw programma, International Studies, worden opgezet, wat me verder de wereldpolitiek in trok. Wat dit vakgebied zo interessant maakt, is de constante verandering. Politiek en economie zijn continu in beweging. Dat maakt de bestudering ervan uitdagend en boeiend. Juist omdat het zo snel evolueert, blijft het een dynamisch en relevant vakgebied.
Wat drijft u persoonlijk in uw werk?
Mijn oorspronkelijke interesse lag bij Rusland. Ik heb daar ook gestudeerd en veel over gepubliceerd. Op een gegeven moment merk je echter dat je in herhaling valt. Ondanks de geopolitieke invloed van Rusland vond ik de bredere wereldpolitiek uiteindelijk nóg interessanter. Ik ben ook buiten de universiteit actief op dit gebied, als vicevoorzitter van Amnesty International en voorzitter van een stichting in Berlijn die zich bezighoudt met de betrekkingen tussen Rusland en Europa. Die combinatie van wetenschappelijke en praktische betrokkenheid maakt het voor mij extra waardevol.
Hoe deelt u uw passie met cursisten?
De beste manier om studenten te inspireren is door levendig en boeiend te vertellen over actuele onderwerpen. Ik heb veel HOVO-cursussen gegeven in Leiden en merk dat het belangrijk is om niet alleen kennis over te dragen, maar ook inzichten uit de wetenschap te delen. In mijn colleges over internationale politiek leg ik bijvoorbeeld uit hoe realisme werkt in de internationale betrekkingen. Dit helpt studenten om de complexe wereldpolitiek beter te begrijpen, in plaats van zich alleen te focussen op de dagelijkse actualiteit.
Heeft u een voorbeeld van een onderwerp dat cursisten verraste?
De oorlog in Oekraïne is een onderwerp dat veel emoties oproept. In mijn cursus legde ik uit hoe het realisme in de internationale politiek werkt. Dit benadrukt de rol van macht en grootmachten, en hoe zij de loop van conflicten beïnvloeden. Veel cursisten waren verbaasd om te ontdekken hoe Trump en Poetin mogelijk proberen Oekraïne tot een vredesverdrag te dwingen. Je kunt daar moreel verontwaardigd over zijn, maar als je de mechanismen van de internationale politiek begrijpt, zie je hoe machtige landen vaak de uitkomst bepalen. Dit inzicht gaf studenten een nieuw perspectief op de wereldpolitiek.
Wat inspireert u het meest aan lesgeven aan volwassenen?
Ik geniet altijd van lesgeven, of dat nu aan universitaire studenten is of aan volwassenen. Het leuke aan volwasseneneducatie is dat cursisten vaak meer bagage en levenservaring hebben. Ze kennen bijvoorbeeld de Koude Oorlog of Gorbatsjov nog uit eigen herinnering. Bovendien kom je soms deelenemers tegen met ervaring bij Buitenlandse Zaken of de EU, wat de discussies extra interessant maakt.
Welke rol ziet u voor volwasseneneducatie in de huidige samenleving?
Onderwijs stopt niet na je jeugd. Permanente educatie is essentieel, vooral in een tijd waarin technologische en maatschappelijke veranderingen zo snel gaan. Maar het gaat niet alleen om praktische kennis. Het volgen van cursussen is ook een zinvolle en plezierige tijdsbesteding. HOVO-onderwijs combineert vrijwilligheid met intellectuele verrijking, en dat is volgens mij de kracht ervan.
Wat is het onderwerp van uw volgende cursus?
Mijn zomercursus gaat over het realisme als stroming binnen het politieke denken. Het realisme staat in contrast met het idealisme en benadrukt de rol van macht en conflict in de internationale politiek. Dit maakt het een nuchtere, volgens sommigen zelfs een wat harde kijk op de politieke realiteit: niet politiek zoals die zou kunnen zijn, maar zoals die in de praktijk functioneert.
De traditie van het realisme gaat ver terug, tot denkers als Machiavelli en Thucydides, een Griekse denker uit de vijfde eeuw voor Christus. In de cursus onderzoeken we hoe deze denkwijze is ontstaan en wat de relevantie ervan is in de hedendaagse geopolitiek. Denk bijvoorbeeld aan vraagstukken rondom oorlog en vrede: hoe kunnen we deze analyseren vanuit een realistisch perspectief?
Na deze zomercursus geef ik in het najaar een meer specifieke cursus over Niccolò Machiavelli, de Italiaanse denker uit de 15e eeuw die grote invloed heeft gehad op het moderne politieke denken. Machiavelli heeft een slechte reputatie – veel mensen associëren hem met manipulatie en cynisme – maar hij is in werkelijkheid een veel complexere denker dan vaak wordt aangenomen. In een reeks van vijf colleges zal ik laten zien hoe zijn ideeën de manier waarop we vandaag naar politiek kijken hebben gevormd.
Kortom, eerst een korte cursus over realisme als politieke traditie en daarna een verdiepende cursus over Machiavelli als politieke denker. Beide onderwerpen zijn niet alleen historisch interessant, maar ook uiterst relevant voor het begrijpen van de hedendaagse internationale betrekkingen.
Wilt u zelf nog iets nieuws leren?
Er is nog zoveel te leren! Nu ik onlangs met emeritaat ben gegaan, heb ik hier meer tijd voor. Ik zou graag een nieuwe taal leren, bijvoorbeeld Mandarijn, al is dat misschien wat ambitieus. Verder blijf ik me bezighouden met lesgeven en academische activiteiten, maar ik wil ook ruimte houden voor hobby’s, zoals vogels kijken en tuinieren.
Gaat u ooit zelf nog een HOVO-cursus volgen?
Zeker, maar dan over een onderwerp waar ik nog niets vanaf weet. Vaak ga je lezingen bijwonen over dingen waarin je al gespecialiseerd bent, maar ik zou juist iets totaal nieuws willen ontdekken. Zodra ik daar tijd voor heb, ga ik kijken wat HOVO te bieden heeft!
Wilt u meer weten over de cursussen van André Gerrits?
- Politiek realisme: antwoord op de uitdagingen van onze tijd? (fysiek)
data: 16, 18, 23 en 25 juli 2025 - Najaar: Niccolo Macchiavelli (aanmelding vanaf 22 mei 2025)