De EU speelt een belangrijke rol in klimaatinspanningen op het continent, bijvoorbeeld via de European Green Deal (EGD), en stelt klimaatdoelen en -richtingen vast voor de EU-lidstaten. Hoewel eerder onderzoek aantoont dat het cruciaal is om publieke steun te verkrijgen voor duurzaam beleid en wetgeving, blijft het moeilijk om burgers effectief bij dit proces te betrekken.
Burgerberaden
In een nieuwe studie, gepubliceerd in Environmental Innovation and Sustainability Transitions, analyseerden Gudek (Athena Instituut) en zijn collega’s de transcripties van 27 recente Europa-brede burgerberaden. Hierin werden burgers en experts geïnformeerd over de Europese Green Deal (duurzame mobiliteit, energie-efficiëntie en duurzame voedselsystemen). Ook interviewden ze experts en volgden ze de ontwikkeling van routekaarten met verschillende manieren om de Green Deal-doelen te bereiken. Zo konden ze zien hoe de input van burgers en experts op supranationaal niveau werd geïmplementeerd, en welke uitdagingen daarbij kwamen kijken.
Volgens Gudek is het voor de EU moeilijker om burgers en experts te betrekken dan voor nationale regeringen. Burgers uit heel Europa hebben soms bijvoorbeeld uiteenlopende waarden, waardoor het moeilijk blijkt om tot een gemeenschappelijke toekomstvisie te komen. Daarnaast wordt het type beleid dat de EU mag maken strikt bepaald door haar lidstaten. Gudek: ‘Als burgers niet effectief betrokken worden, kan dit leiden tot verlies van legitimiteit en perceptie van "Brussel" dat handelt tegen publieke belangen, waardoor de EU een zondebok wordt voor de nationale politiek.’
Burgers en experts als makers en uitvoerders
Volgens Gudek moet de EU ervoor zorgen dat burgers en experts de makers en uitvoerders van de Europese inspanningen op het gebied van duurzaamheid zijn. Het versterken van de relatie tussen de EU en verschillende belanghebbenden - bijvoorbeeld onderzoeksorganisaties zoals de VU, belangengroepen, experts en burgers, is van cruciaal belang. Gudek: ‘Ons onderzoek stelt voor dat als ze hierin slagen, de EU de bevoegdheid krijgt om ambitieuzere duurzaamheidsmaatregelen na te streven - maatregelen waarbij burgers direct betrokken zijn bij het ontwerpen en implementeren van oplossingen.’