Klimaatbeleid heeft weinig baat bij ‘groeidebat’
Klimaatverandering heeft het debat over groei versus milieu nieuw leven ingeblazen. Maar de discussie over of de economie moet groeien of krimpen, ondermijnt het draagvlak voor effectief klimaatbeleid, schrijft bijzonder hoogleraar milieueconomie Jeroen van den Bergh in ESB. Het zou volgens hem beter zijn om de discussie over groei van het bruto binnenlands product los te laten, en te focussen op andere maatstaven van welvaart, waarin het milieu en sociale dimensies wel worden meegenomen.
Duurdere aanvullende pakketten
Consumenten betalen steeds vaker tijdelijk voor een aanvullende verzekering om de kosten van voorzienbare hulp te dekken, ziet gezondheidseconoom Xander Koolman. “Je ziet dat alleen mensen die veel zorg gebruiken, of verwachten te gebruiken, zo'n polis afsluiten,” zegt hij tegen BNR. Gevolg: de aanvullende pakketten worden voor verzekeraars duurder, waardoor ze die uiteindelijk stopzetten. “Dat betekent dat degenen die ziek zijn, langzamerhand geen polissen meer kunnen vinden die passen bij wat zij nodig hebben”, aldus Koolman. “Eigenlijk verdwijnt het verzekeringselement dan langzamerhand naar de achtergrond.”
Ongewenst gedrag in gemeentehuizen
Hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties Rob van Eijbergen gaf bij RTL Nieuws commentaar op de toename in ongewenst gedrag in gemeentehuizen . Verstoorde werkverhoudingen kunnen gevolgen hebben voor de bestuurbaarheid van een gemeente, zegt hoogleraar integriteit en kwaliteit van organisaties Rob van Eijbergen (SBE). Van Eijbergen kwam ook aan bod in een ander artikel van RTL Nieuws, over het feit dat gemeenten verzuimen om misstanden als omkoping en fraude te registreren. Ook gaf Van Eijbergen duiding in Het Financieele Dagblad, over dubbele petten bij het Concertgebouw en vermogensbeheerder Van Lanschot Kempen.
Invloed van nieuws op beurskoersen
Weerspiegelen beurskoersen altijd alle beschikbare informatie? Nee, ze worden sterk beïnvloed door het nieuws waar beleggers aandacht voor hebben, blijkt uit het promotieonderzoek van econoom Ralph Verhoeks, waarover NRC schrijft. “Een duidelijk voorbeeld is biotechbedrijf EntreMed, dat een potentieel veelbelovende doorbraak in onderzoek naar kanker had gevonden”, aldus Verhoeks. “Het was al lang in kranten en wetenschappelijke tijdschriften verschenen. Toch steeg de prijs spectaculair nadat The New York Times er een halfjaar later ook nog eens een optimistische voorpagina aan wijdde.” Het ging om oud nieuws, aldus Verhoeks, en toch duurde het hierna nog lang voordat er een correctie plaatsvond naar beneden.
Duurzame loopbaan
Veel werknemers ervaren een hoge werkdruk en stress. In NRC eXTra geeft Jos akkermans, universitair hoofddocent duurzame loopbanen en organisatiegedrag, advies aan werknemers en werkgevers om te voorkomen dat mensen uitvallen. Uit zijn onderzoek komen drie indicatoren van een duurzame loopbaan: geluk, gezondheid en productiviteit. “Je kunt een topperformer zijn, maar als een van deze factoren ontbreekt, val je uit en dat is niet duurzaam. Dus probeer niet alleen de beste performer met een mooie bonus te zijn. Denk ook: houd ik dit mentaal en fysiek vol? Word ik hier blij van?”
Ook op het platform Intermediair geeft Akkermans advies om beter om te gaan met werkdruk. Managers hebben volgens Akkermans vaak te weinig oog voor het welzijn van hun medewerkers, en worden daar ook niet voldoende op getraind.
Steeds minder bank-klant-contact
Witwassen en terrorismefinanciering tegengaan: dat zijn de voornaamste doelen van analisten die klanten doorlichten voor onder meer ABN AMRO en ING (ook wel KYC-medewerkers genoemd). Tom Loonen, hoogleraar financieel recht en integriteit, en antiwitwasexpert, sprak 650 van zulke werknemers. Hij concludeert onder meer dat banken steeds minder contact hebben met hun klanten. “Het enige contact met hen is dan vaak via die KYC-medewerker. En van dát contact gaan de haren nogal eens overeind staan – ook bij mij”, zo zegt hij tegen NRC. “De toon is verkeerd, de vragen gaan geregeld te ver. Daar zitten mensen niet op te wachten.” Dat leidt geregeld tot weerstand bij klanten, zag Loonen.
Geen woningbouw door stikstofcrisis?
Door het stikstofprobleem ligt de woningbouw stil - die uitspraak was meermaals te horen tijdens de verkiezingscampagne. Maar de bewering klopt niet, schrijft het AD op basis van onderzoek van hoogleraar vastgoedeconomie Jan Rouwendal (SBE). Sinds het stikstofprobleem acuut werd, is er helemaal geen sprake van een daling in de bouw van woningen, blijkt uit Rouwendals inventarisatie van het aantal verleende bouwvergunningen voor woningen na de Raad van State-uitspraak in 2019. Ook onderzoeksplatform Pointer schreef over zijn bevindingen.
Burgers beschermen tegen commerciële huisartsenketens
Co-Med mag voorlopig niet verder uitbreiden: de Nederlandse Zorgautoriteit verbiedt de commerciële huisartsenketen twee praktijken in Bergen op Zoom over te nemen. De toezichthouder maakt daarmee “maximaal gebruik van zijn instrumenten om de burgerbelangen te beschermen”, zegt gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) in de Volkskrant. “Als gezondheidseconoom vind ik dat een goede zaak.”
Verkiezingsretoriek
Als het aan GroenLinks-PvdA ligt, gaan sommige mensen 100 procent belasting betalen, beweerde VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz. Klopt dat wel? Yeşilgöz verwijst naar een uitspraak van hoogleraar economie en overheidsfinanciën Bas Jacobs (SBE), schrijft EenVandaag. Volgens Jacobs gaat het om de groep Nederlanders met een vermogen van meer dan 1 miljoen euro. "In de plannen van GroenLinks-PvdA wordt de vermogensbelasting hoger naarmate mensen nog vermogender zijn”, zegt hij. “In sommige gevallen zou het 'effectieve tarief' op vermogensinkomsten oplopen tot meer dan 100 procent.”
Zowel PVV, als VVD, NSC en GroenLinks-PvdA gaan de grote uitdagingen waar Nederland voor staat niet oplossen, volgens Jacobs. “De partijen beloven vooral leuke dingen voor de mensen, maar ze hebben geen hele grote hervormingen ingezet om kiezers voor zich te winnen”, zegt hij in BNR’s Big Five. “Die hervormingen zijn wel nodig.”
Middeninkomens komen moeilijk aan woning
Het was een belangrijk verkiezingsthema: de woningmarkt. Volgens Hans Koster (SBE), hoogleraar stedelijke economie en onroerend, is er vooral voor de hoge én lage-inkomensgroepen nog een plek in de stad. Door sociale huurwoningen zijn de armsten niet de stad uit verdreven, zegt hij tegen Follow The Money. “Het is vooral de kloof tussen inkomensgroepen die groter is geworden. Rijken zijn rijker en armen zijn armer”, licht Koster toe. “Vooral de mensen met een inkomen net boven de huurgrens hebben te lijden van de gentrificatie.” Om die gentrificatie aan te pakken moet je korte metten maken met de onderliggende vermogensongelijkheid, aldus de hoogleraar.
Koster gaf ook duiding over de woningmarkt in RTL Nieuws. Volgens hem merken met name starters de gevolgen van de woonongelijkheid. “De modale starter komt op steeds meer plekken in de knel, maar de rest profiteert.” Hij vindt het opvallend dat Vinex-wijken zoals Leidsche Rijn zo duur zijn geworden. "Leidsche Rijn is een locatie waar de afgelopen jaren juist is bijgebouwd om de Randstad betaalbaar te houden.” Oorzaak is volgens hem het weinig gevarieerde aanbod in deze wijk.
Kleine partijen onderbelicht
Zap naar een willekeurige zender en je ziet waarschijnlijk een lijsttrekker voorbijkomen. Maar vertegenwoordigers van de kleinere partijen blijven tijdens de campagne onderbelicht, zegt politiek wetenschapper Marc van de Wardt (SBE), die de opkomst en ondergang van politieke partijen onder de loep neemt, tegen EenVandaag. “Nieuwe partijen worden niet uitgenodigd voor debatten. Dus ze moeten eigenlijk veel meer hordes over om toch aandacht te genereren." Van de Wardt denkt dat een deel van de nieuwe partijen “hun kans op succes overschat”.
Meevaller rond premies
De premies voor de basiszorgverzekering stijgen komend jaar minder dan verwacht: bij de grote vier verzekeraars met tussen de 5 en 8,50 euro. Volgens gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) waren de premies van dit jaar achteraf gezien hoger dan nodig, zegt hij tegen de NOS. "Dus met andere woorden, de verzekeraars hebben meer marge gemaakt dan ze hadden verwacht en dat betekent dat de premies dit jaar minder hoeven te stijgen."
Zie over het onderwerp zorgverzekeraars ook de duiding van Koolman in Het Financieele Dagblad en NRC.
De bereikbaarheid van huisartsen
Voor een dichte deur van een huisarts staan: hoe bereikbaar moet die eigenlijk zijn? Die vraag staat deze week centraal in een bezwaar van de commerciële huisartsenketen Co-Med tegen een aanwijzing die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd wil opleggen. De rechtszaak is van groot belang, zegt gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) tegen de Volkskrant.
Koolman gaf ook duiding aan de NOS, maar dan over het partijprogramma van de SP. Die partij wil een nationaal zorgfonds oprichten. “Op zich is het heel sympathiek om de zorgtaken bij de overheid neer te leggen", zegt Koolman. "Maar een systeemwisseling is ontzettend duur. Dit kan zomaar 100 miljard euro kosten."
Partijleiders Rob Jetten en Lilian Marijnissen gingen in Op1 met elkaar in debat over de stijgende zorgkosten. Koolman (SBE) legt uit waarom de zorgkosten de komende jaren gaan oplopen.
Hogere rente studieleningen ‘goed verdedigbaar’
In de BNR-podcast En Gratis Bier Voor Iedereen, een initiatief van onder andere hoogleraar economie en overheidsfinanciën Bas Jacobs, kwamen in november de thema’s het klimaat, de arbeidsmarkt, kinderopvang aan bod. Wat zijn de plannen van politieke partijen op deze thema’s, en wat kan er beter?
Impopulaire boodschappen
Het aanpakken van de problemen in de zorg vraagt om financiële offers en die boodschap doet het niet goed in campagnetijd. “Politici hebben het liever over nieuwe ontwikkelingen waar ze iets positiefs kunnen betekenen dan over onderwerpen waar ze geld moeten weghalen”, zegt gezondheidseconoom Xander Koolman (SBE) tegen NRC. Als we ouderenzorg hetzelfde willen houden als nu gaan we failliet. Er is eigenlijk brede consensus in de politiek dat dat niet houdbaar is. Maar als je dat als enige partij roept, gaat een kiezer naar een andere partij.”
Zorgzame buurten
Zorgzame buurten zijn dé remedie tegen de vergrijzende samenleving en de vraagstukken die daarmee gepaard gaan. Dat is de stellige overtuiging van Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie. “Een buurt wordt vitaler en misschien hoeven bewoners minder snel naar een verpleeghuis. Dat is winst voor iedereen,” zegt Canoy tegen platform DOQ.nl. Ook bij RTL nieuws was er aandacht voor zorgzame buurten.
Spanningsveld tussen politiek en wetenschap
Voormalig VVD-Kamerlid Jan Middendorp heeft zijn boek 'Grenswerk' aangeboden aan demissionair premier Rutte, gebaseerd op zijn promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In het boek beschrijft hij de spanning tussen wetenschappelijke kennis en de politieke praktijk aan de hand van twee hoogleraren, Jelle Zijlstra en Johan Witteveen. De Nieuws BV ging erover met Middendorp in gesprek. Lees hier meer over zijn promotieonderzoek.
Zorg in verkiezingstijd
Jort Kelder bespreekt samen met hoogleraar gezondheidseconomie en dementie Marcel Canoy de verkiezingsplannen van politieke partijen op het gebied van zorg in de podcast Dr Kelder en Co. Partijen willen graag ‘gratis bier’ uitdelen en gaan pijnlijke vragen uit de weg, zegt Canoy.
Ook in het NOS journaal van zaterdag 11 november was Canoy aan het woord over de zorg. Veel verzekeraars schrappen de restitutiepolis, waardoor de vrije artsenkeuze beperkt wordt. Dat is mede het gevolg van het vooruitschuiven van belangrijke politieke keuzes, volgens Canoy.
Private equity in de kinderopvang
In de kinderopvang zijn zowel stichtingen zonder winstoogmerk actief als op winst gerichte partijen, waaronder ook private equity. Daarmee is de markt voor kinderopvang een van de markten waarin publieke en private partijen met elkaar concurreren. In een artikel in economenvakbald ESB legt Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie, uit wat daarvan de voor- en nadelen zijn.
Welvaart, de brede podcast
Het financieel-economisch beleid in Nederland stelt ‘brede welvaart’ centraal, en iedereen is voor. Maar wat betekent het eigenlijk? In een serie podcastgesprekken zocht economenvakblad ESB het uit. Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie, is een van de initiatiefnemers. Het Financieele Dagblad besteedde aandacht aan de podcast; afleveringen zijn hier te luisteren.
Sociale oplossing bij gezondheidsverschillen
Welvarende mannen leven 25 jaar langer in goede gezondheid dan de minst welvarende mannen. Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie, pleit in een column voor Sociale Vraagstukken voor gezondere scholen en een steviger sociale basis in buurten om gezondheidsverschillen te verkleinen, want alleen bestaanszekerheid voor iedereen is niet genoeg.
Meer weten
Wil je elke week het totale VU-overzicht ontvangen? Meld je dan aan voor VU in de media.
Meer weten over onderzoek in de media? Of mis je een media-optreden in dit overzicht? Neem contact op met wetenschapsredacteur Yrla van de Ven, y.f.van.de.ven@vu.nl, +31 6 26512492.
