Een biografie over Hovy in het Kuyperjaar?
Rolf van der Woude: “Heel logisch. Abraham Kuyper en Willem Hovy hebben elkaar in 1867 voor het eerst ontmoet. Er ontstond een levenslange vriendschap, met grote hoogten en diepe dalen. Samen hebben ze de Vrije Universiteit gesticht. Kuyper was daarbij toch wel het genie, ondanks zijn soms moeilijke karakter. Hovy was meer dienstbaar en op de achtergrond, maar onontbeerlijk.”
Wat dreef Hovy?
“Hij was een succesvol en schatrijk ondernemer. Zijn brouwerij De Gekroonde Valk in Amsterdam was destijds een van de grootsten van het land. Als jongeman werd hij geïnspireerd door de evangelische broedergemeente de Hernhutters. De beweging vond het goed als je rijk was, maar met verantwoordelijkheid. Je moest goed voor je medemens zorgen. Dat voelde hij dan ook als zijn christenplicht. Daarnaast was het een regentenzoon, waarvoor het adagium noblesse oblige gold. Maar zijn maatschappelijke betrokkenheid was ook persoonlijk en volledig authentiek.”
Hoe uitte zich dat?
“Hij was, zeker voor die tijd, zeer goed voor zijn personeel. Zijn arbeiders kregen een fatsoenlijk loon, werden doorbetaald op christelijke feestdagen en hij zorgde voor een pensioen- en weduwen- & wezenkas. Hij liet zijn werknemers Klaas Kater en Bart Poesiat arbeidersvereniging Patrimonium oprichten, wat later het CNV is geworden. Daarnaast was hij lid van talloze besturen, van ziekenhuizen tot scholen. Ook was hij vele jaren lid van de Gemeenteraad van Amsterdam, van de Provinciale Staten en van de Eerste Kamer.”
Een erfenis waar de socialisten jaloers op kunnen zijn.
“Hovy moest niets van het socialisme hebben. Dat was toen een revolutionaire beweging, met stakingen en tegen de vijf K’s: kapitaal, kerk, koningshuis, kroeg en kazerne. Dat schrok ‘m enorm af. Amsterdam gold in zijn tijd nog als hoofdstad van de gereformeerden en telde lang als zeer conservatief. Hovy als supercalvinist was een van de dragende krachten van de stad. Het zelfbeeld van Amsterdam als rood en progressief klopt historisch dan ook maar ten dele. Tot in de jaren vijftig was het bestuur niet overwegend socialistisch.”
Heb je ook mindere kanten van Hovy ontdekt?
“Dat was moeilijk. Het is me ook weleens verweten: het lijkt wel een hagiografie. Maar het is nu eenmaal een feit dat vrijwel niemand zich negatief over Hovy heeft uitgelaten. Hij werd ook wel een man zonder vijanden genoemd. Misschien was er een rafelrandje: in de buitenwereld omringde Hovy zich met sterke mannen, maar thuis had hij dat niet. Zijn vrouw was ook rijk en had zeer strakke theologische denkbeelden. En ze verwende de kinderen. Daar kon hij niet tegenop.”
En nu is het afgerond?
“Als biograaf ben je nooit klaar. Er valt altijd nog wel iets uit te zoeken of te ontdekken, maar op een gegeven moment moet je publiceren. Ik hoop dat het boek goed verkoopt, dan komt er vast een verbeterde en uitgebreide tweede druk.”
Rolf van der Woude: Brouwer naast God. Willem Hovy (1840-1915), ondernemer en filantroop.
Uitgeverij Boom | 384 blz. | ISBN 9789024432742
Bieren uit de tijd van Hovy worden nu weer gebrouwen door Brouwerij Poesiat & Kater.
foto: Rolf van der Woude voor een tegeltableau van Hovy's brouwerij De Gekroonde Valk
