Nagetekende etsen van Jan Luijken
‘Achterin de bijbel staat dat deze is overgeschreven door Jan de Raadt, schoolmeester, te Hey in 1708. Hij moet daar vele jaren mee bezig geweest zijn en ik zie hem dan meteen avond aan avond thuis aan het werk zitten. Hij heeft de bijbel ook geïllustreerd. Hiervoor heeft hij heel minutieus etsen van onder anderen de 17e -eeuwse etser Jan Luijken nagetekend. En er staat een zeer nauwkeurig getekende landkaart van het Middellandse zeegebied in.’
Online zoektocht
‘Als historica vraag ik me direct af wie deze man was en waarom hij dit deed. Tegenwoordig kun je zelf heel veel online uitzoeken dus ik ben op zoek gegaan. Je kunt zoeken op plaatsnaam of op beroep. De naam Hey komt niet in het plaatsnamenregister voor en er zijn heel veel lijsten met schoolmeesters in Nederland, dus is het lastig zoeken naar Jan de Raadt. Dus mijn online zoektocht heeft helaas nog niets opgeleverd.’
Schoonschrift oefenen of bijbelstudie?
‘Wel las ik dat het overschrijven van de bijbel vroeger een liefhebberij was, vooral onder schoolmeesters. Misschien deden ze dit om de kunst van het schoonschrijven te oefenen, als een vorm van bijbelstudie of om de bijbel uit het hoofd te leren. In het depot zijn nog een paar handgeschreven bijbels te vinden; dit vind ik de mooiste.’
Collecties meer inzetten in het onderwijs
‘Ik koos deze bijbel ook omdat ik het ontzettend leuk zou vinden als een groep van onze studenten met zo’n object als dit aan de slag zou gaan. We hebben in onze erfgoedcollecties een schat aan bijzondere voorwerpen uit veel vakgebieden waarnaar studenten onderzoek zouden kunnen doen. De bijzonder en academische erfgoedcollecties worden nu al af en toe gebruikt in het onderwijs, zo was er laatst een workshop over kleitabletten, maar we kunnen er nog veel meer mee doen. We gaan in 2018 meer exposities maken om te laten zien wat voor prachtigs er in de depots staat. Als docenten of studenten mogelijkheden zien om de collecties in hun onderzoek of onderwijs te gebruiken dan horen we het graag. We willen ook met docenten in gesprek om een plan te maken hoe we de collecties meer kunnen inzetten in het onderwijs.’
‘Wat bezielt iemand om de hele bijbel over te schrijven?’
‘Toen Hilde van Wijngaarden, directeur Universiteitsbibliotheek VU, een handgeschreven bijbel zag in het protestants erfgoed depot dacht ze: wat bezielt iemand om de hele bijbel over te schrijven? Zoiets prikkelt mijn verbeelding en nieuwsgierigheid.’
“Ik koos deze bijbel ook omdat ik het ontzettend leuk zou vinden als een groep van onze studenten met zo’n object als dit aan de slag zou gaan."