Onderwijs Onderzoek Actueel Over de VU EN
Login als
Studiekiezer Student Medewerker
Bachelor Master VU for Professionals
HOVO Amsterdam VU-NT2 VU Amsterdam Summer School Honoursprogramma Universitaire lerarenopleiding
Promoveren aan de VU Uitgelicht onderzoek Prijzen en onderscheidingen
Onderzoeksinstituten Onze wetenschappers Research Impact Support Portal Impact maken
Nieuws Agenda Vrouwen aan de top
Israël en Palestijnse gebieden Cultuur op de campus
Praktische informatie VU en innovatiedistrict Zuidas Missie en Kernwaarden
Organisatie Samenwerking Alumni Universiteitsbibliotheek Werken bij de VU
Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

SBE zet de toon: nieuwe AI-toepassingsregels voor onderwijsontwikkeling

Interview met UHD Marco van Gelderen en professor Brian Tjemkes
Concrete richtlijnen rond AI in het onderwijs - nu zijn ze er. Aan de VU School of Business and Economics hebben UHD Marco van Gelderen en professor Brian Tjemkes, verantwoordelijk voor respectievelijk de bachelor Bedrijfskunde en de bachelor International Business Administration, een voortrekkersrol gespeeld in deze ontwikkeling. Met een scherp oog voor de dynamiek en veranderingen binnen het universitair onderwijs, hebben ze een werkend kader ontwikkeld, bedoeld om de impact van AI te reguleren. Wij zijn benieuwd: wat houden deze AI-regels precies in? Hoe reageren docenten en studenten erop? En zijn deze regels toepasbaar op andere faculteiten?

Wat was de aanleiding voor het ontwikkelen van de AI-toepassingsregels binnen SBE. Was er een specifiek moment waarop jullie dachten, ‘OK, nú moet het gebeuren’?
Er was niet zozeer een specifiek moment. Het gebeurde eigenlijk heel geleidelijk, parallel aan de opkomst van een overvloed aan AI-hulpmiddelen die steeds vaker door studenten werden gebruikt. Het werd steeds duidelijker dat er een verschuiving gaande was. Tijdens een vak dat in 2023 in periode 4 werd gegeven, werd duidelijk uit de analyse van rapporten dat het gebruik van AI exponentieel toenam. Dit werd aangetoond door teksten en referenties die leken te zijn gegenereerd door AI, maar die standaard plagiaatdetectiesoftware niet oppikte. Docenten kwamen erachter door het lezen. Ook hebben we in maart 2023 een survey uitgevoerd onder docenten. Het bleek dat veel docenten helemaal niet al te bewust waren van de ontwikkelingen rond AI. Slechts weinigen hadden er daadwerkelijk mee geëxperimenteerd, zo bleek. De combinatie van deze factoren zorgde ervoor dat we, als programmadirecteuren, het als urgent beschouwden om het gebruik van AI te reguleren en te begeleiden.

Wat zijn de kernprincipes van de AI-toepassingsregels en hoe worden ze concreet toegepast binnen SBE?
Het kernprincipe is dat onze maatregelen studenten en docenten stimuleren en ‘dwingen tot een handeling’. Het ging hierbij niet om straffen of sanctioneren of een juridische route, maar om bewustwording van de mogelijkheden en kansen, alsmede de gevaren. Die bewustwording is onze prioriteit, door hen actief te betrekken en te doen aanzetten tot die actie, bereiken we een dieper begrip dan wanneer we louter een e-mail zouden sturen.

Wat houden deze handelingen dan precies in? 
Voor docenten is het bijvoorbeeld verplicht gesteld een sectie in de handleiding op te nemen. Binnen deze sectie moeten ze keuzes maken uit een vooraf bepaald ‘AI-menu’. Bij opdrachten moeten ze dan zelf kiezen uit de volgende opties in dit menu: (1) geen, (2) licht, (3) medium, (4) zwaar.

Als docenten optie 1 selecteren, betekent dit dat AI niet is toegestaan, waarbij ook een beschermde omgeving voor toetsing vereist is. Bij optie 2 wordt AI gebruikt ter ondersteuning, waarbij studenten het kunnen gebruiken voor taken zoals bewerking en informatie zoeken. Optie 3 stimuleert actief het gebruik van AI-hulpmiddelen, terwijl optie 4 aangeeft dat het gebruik van AI een integraal onderdeel vormt van de opdracht. Bij opties 3 en 4 moeten AI-prompts en output worden opgenomen in het eindrapport.

Het verplicht stellen van dit AI-menu is performatief, en vereist dus die handeling, omdat het docenten dwingt om na te denken hoe om te gaan met AI. Zelfs als ze zich er niet in willen verdiepen en gewoon optie (1) aangeven, zullen ze moeten nadenken hoe ze het gebruik én misbruik van AI-middelen moeten voorkomen. Daarnaast hebben we iedere docent gevraagd hun vak te evalueren qua leerproces en assessment, in het licht van AI. Zo hebben we met de docenten de inrichting van hun vak besproken.

Wat met studenten?
Wat betreft de studenten, vragen we ze een Eigen Werk Verklaring (EWV) te tekenen en in te leveren. In deze verklaring geven ze aan dat het eindproduct hun eigen werk is. Ook geven ze aan de opdracht te hebben gemaakt conform de richtlijnen in het menu. Indien iemand geen EWV tekent en inlevert, krijgt de student geen cijfer voor het vak. Ook hier geldt dus weer als kernprincipe: de student wordt gedwongen tot het ‘verrichten van een handeling’.

Portret van Marco van Gelderen en Brian Tjemkes van VU School of Business and Economics

Het tekenen en inleveren van de EWV voorkomt geen fraude, en tevens heeft het beperkte waarde bij het opleggen van sancties, omdat fraude moeilijk te bewijzen valt. Wat de EWV vooral doet, is de student bewust maken van het belang van het maken van opdrachten in lijn met hoe de opdracht is opgezet, en het creëren van cognitieve dissonantie indien een student iets ondertekent waarvan die weet dat het niet waar is.

Hoe reageerden docenten en studenten erop?
Het was belangrijk het additionele werk dat het AI-menu en de EWV opleverden, binnen de perken bleef. Daarom hebben we het ingebed op een manier dat het niet veel extra werk oplevert. Zo zijn de basismaatregelen makkelijk implementeerbaar, terwijl wel wordt gefaciliteerd dat AI binnen de cursus kan worden gebracht. Voor wat de studenten betreft reageert de intrinsiek gemotiveerde student positief. Ook indien AI wordt geïntegreerd (opties 3 en 4) zijn studenten positief, want dan zien en ervaren ze echt de mogelijkheden, kansen en beperkingen van het gebruik van de AI-hulpmiddelen.

In welke mate denk je dat de SBE AI-toepassingsregels toepasbaar zijn op andere opleidingen of universiteiten?
Binnen SBE hebben de Bedrijfskunde en de International Business Administration bachelors deze benadering gepionierd. Vervolgens hebben ook andere opleidingen binnen SBE onze initiatieven overgenomen. Ook buiten SBE zijn onze maatregelen uiteraard toepasbaar. De maatregelen die tot nu toe zijn genomen, vormen slechts een eerste stap. Aan het einde van het academische jaar zullen we een evaluatie uitvoeren en overwegen of er wellicht aanvullende of alternatieve interventies nodig zijn.

We willen dat AI het leren niet gaat substitueren maar gaat ondersteunen, augmented dus. Autonoom en kritisch denken is ons doel, dát willen we bij studenten aanmoedigen en aanleren. We zijn nog op zoek naar de optimale afstemming. Dat optimum gaan we niet vinden, omdat AI-middelen steeds beter worden en veranderen. De AI-applicatieontwikkelingen -en innovaties gaan zo hard dat we het gevaar hebben dat we achterlopen. Hoe dan ook moeten we anders gaan nadenken over onderwijs.

Wat is jullie advies aan docenten die overwegen om AI in hun onderwijspraktijk te integreren?
Op studentniveau: benader AI vanuit hoe je studenten iets kan leren, niet alleen hoe je kan detecteren op fraude.

Op docentniveau: ga zelf met AI aan de slag. Niet alleen maar een mening over hebben.

Op cursusniveau: helder communiceren aan studenten wat er wordt verwacht.

Op programmaniveau: niet te veel tegelijk willen. Bouw op, experimenteer, voer kleinschalig in, en ga dan pas opschalen.

Meer informatie nodig? Download de SBE AI-toepassingsregels of raadpleeg de Canvas ChatGPT-pagina's.

“Belangrijker dan de maatregelen is de visie op AI. Hoe zie jij AI in relatie tot onderwijsontwikkeling: als bedreiging, kans of radicale transformatie?”

Meer van VU EduNews & Stories

Heb je vragen of opmerkingen over VU EduNews & Stories?

Neem contact met ons op via edunews@vu.nl

Direct naar

Homepage Cultuur op de campus Sportcentrum VU Dashboard

Studie

Academische jaarkalender Studiegids Rooster Canvas

Uitgelicht

Doneer aan het VUfonds VU Magazine Ad Valvas Digitale toegankelijkheid

Over de VU

Contact en route Werken bij de VU Faculteiten Diensten
Privacy Disclaimer Veiligheid Webcolofon Cookies Webarchief

Copyright © 2025 - Vrije Universiteit Amsterdam