Wat zien we?
We zien een wat verschoten blauw bord van ongeveer 64 x 44 cm. In het midden een voorstelling van een vliegtuig met de registratieletters HN-ACC. Er onder een Latijnse tekst: “Bataviam van der Hoop primus per aethera volat. Gymnasio nostro semper honori erit. d. XXIV m. Nov. MCMXXIV”. Op de achtergrond is een aantal rode stippen nog net te zien, oorspronkelijk verbonden met een dunne lijn en voorzien van plaatsnamen.
Uit de collectie HDC | Protestants erfgoed
Het is een plaquette die behoorde bij archief van de Vereniging voor Voorbereidend Universitair Onderwijs op gereformeerde grondslag in Amsterdam (1889-1972) dat in 1984 aan de collectie HDC | Protestants Erfgoed werd toegevoegd. Die vereniging exploiteerde een gymnasium dat bekend stond als het ‘Gereformeerd Gymnasium’ of ‘Het Woltjer Gymnasium’. Die naam verwees naar een van de initiatiefnemers en drijvende kracht achter de school aan de Keizersgracht, de VU-hoogleraar Jan Woltjer.
Plaquette eert Jan van der Hoop
Ik heb de plaquette uitgezocht om geen andere reden dan dat ik vliegtuigjes leuk vind en er in onze collectie – toch zo’n 2,5 kilometer archief – weinig over luchtvaart te vinden is. De plaquette eert Jan van der Hoop, in 1912 aan het Woltjer geslaagd voor zijn eindexamen, die samen met Hendrik van Weerden Poelman en werktuigkundige Pieter van den Broeke naar Batavia vloog.
Met het vliegtuig naar Indie
Abraham Nicolaas Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop, zoals hij voluit heette, was de zoon van de antirevolutionaire politicus G.H. Thomassen à Thuessink van der Hoop en jkvr. Sara Maria Johanna van de Poll. Jan werd geboren in 1893 en zijn vader overleed binnen een jaar na zijn geboorte. Zijn moeder hertrouwde met de VU-hoogleraar prof. mr. D.P.D. Fabius. Na het gymnasium ging hij rechten studeren aan de VU. Hij heeft die studie niet afgemaakt en werd tijdens de mobilsatie van ’14-’18 via de infanterie tweede-luitenant-vlieger bij de Luchtvaartafdeling Soesterberg. In 1922 ging hij over naar de KLM en werd daar al snel een van de initiatiefnemers voor een vlucht naar Indië. In 1924 was het dan zover en samen met de eerder genoemde bemanningsleden vertrokken ze op 1 oktober 1924 in een Fokker F VII met registratie HN-ACC van Schiphol.
Boven Bulgarije begaf de extra aangebrachte radiator het en bij de noodlanding brak het rechter onderstel. Er moest een nieuwe motor uit Nederland komen, en 4 Fokker technici hebben het toestel ter plekke weer luchtwaardig gemaakt, zodat op 2 november de reis kon worden voortgezet. Op 24 november werd Batavia bereikt, na een afstand van 15.373 km, in iets meer dan 127 uur verdeeld over 20 vliegdagen, bij een gemiddelde snelheid van ruim 120 kilometer per uur. Het enthousiasme in Nederlands-Indië maar ook in Nederland was overweldigend, de kranten – inclusief De Standaard, die er twee kolommen aan besteedde op de 24e november – berichtten er enthousiast over.
Van de Hoop is daarna geografie gaan studeren in Utrecht, promoveerde in 1932 en heeft zijn werkzame leven verder doorgebracht in Nederlands-Indië. Hij overleed in 1969 op 75 jarige leeftijd.
