Andere invalshoek
De grote meerwaarde van kunstonderzoek is volgens Kwastek dat kunst mensen op meer niveaus dan alleen het rationele aanspreekt. 'Kunst biedt andere mogelijkheden dan de hardcore science' legt ze uit. 'Kunst laat mensen voelen, zien en beleven en bereikt hen daardoor op een ander niveau. Dat is precies wat we met JUST ART willen bereiken.'
Dankzij een zesjarige subsidie van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) worden tien promovendi aangesteld, van wie twee aan de VU. 'Een groot deel van de tien promovendi is kunstenaar. Dat is echt grensverleggend,' zegt Kwastek. 'Deze mensen maken niet alleen kunstwerken, maar doen ook artistiek onderzoek. Ze werken samen met wetenschappers, bestuderen archieven en werken op locatie.'
Het werkt ook andersom: wetenschappelijke promovendi, postdocs, en projectmedewerkers die niet alleen schrijven, maar ook met creatieve methodes experimenteren, bijvoorbeeld door letterlijk met hun voeten in de modder te staan, of samen met belanghebbenden het veld in te gaan en ervaringen te delen. 'Zo ontstaan nieuwe inzichten en andere vormen van kenniscreatie, die tot bewustwording over klimaat(on)rechtvaardigheid leiden en mensen echt aan het denken én aan het werk zetten.'
Publieksactiviteiten
Naast de promovendi komen er zeven artists-in-residence, worden lesprogramma’s voor scholen op alle niveaus ontwikkeld en vinden publieksactiviteiten plaats. De studenten van het Environmental Humanities Research Masters programma worden ook actief betrokken en er wordt onder andere samengewerkt met het Radius Center for Art and Ecology, het Rijksmuseum Amsterdam, Framer Framed, het Oerol Festival, en de Stichting Voedselpark Amsterdam. Laatstgenoemde ontwikkelt in de Lutkemeerpolder een agro-ecologisch landschapspark .'Daar organiseerde kunstenares Esra Zakir workshops met klei uit de bodem van de polder. Mensen maakten sculpturen, raakten letterlijk verbonden met de grond en begrepen ineens waarom die plek zo waardevol is. Zulke ervaringen zijn lichamelijk, zintuiglijk en creëren een ander soort inzicht dan je krijgt op een lezing.'
Geslaagd
Wanneer is Kwastek tevreden? Ze hoeft er niet lang over na te denken. 'Ons doel is dat het project een stevige basis vormt waarop mensen, instellingen en gemeentes verder kunnen bouwen. Denk bijvoorbeeld aan de lespakketten of andere duurzame initiatieven. De gemeente Amsterdam laat zien dat verandering mogelijk is: het beleid voor de Lutkemeerpolder is bijgesteld (hier waren distributiecentra gepland red.) – maar wij zijn er nog lang niet. En als mensen zich realiseren dat ook andere vormen van kennis, zoals kunst en co-creatie, essentieel zijn in het nadenken over klimaat(on)rechtvaardigheid, is het project voor mij geslaagd.'
