Het symposium Bewegingswetenschappen was helaas niet zoals gepland in een volle aula, maar met slechts een klein aantal aanwezigen, de organisatoren en de sprekers en de technici die er zorg voor droegen dat het eerste deel van het programma live gestreamd kon worden en dat de rest van het programma op een later moment via het internet beschikbaar zal komen. Deze aangepaste vorm was natuurlijk een gevolg van de maatregelen om de verspreiding van Covid-19 te beperken.
De livestream begon met een opening door de decaan van de Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen, Maurits van Tulder, zelf opgeleid als bewegingswetenschapper en na vele jaren bij het VUmc en de afdeling gezondheidswetenschappen nu in zekere zin weer terug op het warme nest zoals hij dat zelf benoemde.
Vervolgens verzorgde Peter Beek, voormalig student, promovendus, docent, hoofddocent, hoogleraar, en decaan bij eerst de Interfaculteit Lichamelijke Opvoeding, vervolgens de Faculteit der Bewegingswetenschappen en daarna de Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen, een overzicht van de historie van de bewegingswetenschappen in Amsterdam. Dat hij hiervoor de juiste persoon was blijkt wel uit het voorgaande. Hij was ooggetuige van een behoorlijk deel van die geschiedenis en wist dan ook de historische feiten te illustreren met persoonlijke observaties.
Velen zullen weten dat het promotie-onderzoek van Peter Beek ging over jongleren en het was dan ook niet geheel toevallig dat zijn overzicht werd gevolgd door een optreden van Maike Aerden en Michiel Hesseling van Mindpepper. Tijdens een spetterende jongleeract gaven zij ironisch commentaar op het leven van wetenschappers en dat van bewegingswetenschappers in het bijzonder. Zoals een van de aanwezigen zich liet ontvallen: “het kan eigenlijk niet dat het menselijk brein dat tegelijk doet”. Voor een extreem voorbeeld van succesvol uitvoeren van cognitieve en motorische dubbeltaken verwijs ik u naar de opname van de livestream.
Daarna presenteerde Jaap van Dieën, het huidige hoofd van de afdeling Bewegingswetenschappen, zijn verwachtingen voor de afdeling en het vakgebied in de komende 50 jaar. Hij schetste dat nieuwe technologische ontwikkelingen het zowel mogelijk zullen maken veel meer inzicht te krijgen in de mechanismen achter het bewegen van de mensen als om veel meer te weten te komen over dat bewegen in het werkelijke leven buiten het laboratorium.
De livestream werd afgesloten door Maurits van Tulder met de aankondiging van het digitaal magazine, waarin de overige presentaties beschikbaar zullen komen en die voor het grootste deel dezelfde dag in de aula werden opgenomen. Deze presentaties geven een beeld van de breedte en relevantie van de bewegingswetenschappen.
Eco de Geus, beantwoordde de vraag of genetica gaat helpen de beste atleten voor Parijs 2024 te selecteren. Misschien een spoiler, maar 2024 zal dat nog niet het geval zijn. Anderzijds lijkt het een kwestie van tijd tot genetische profilering mede een rol zal gaan spelen hoewel het feit dat prestatiebepalende karakteristieken door vele genen bepaald worden dergelijke voorspellingen sterk bemoeilijkt.
Nadia Dominici schetste de ontwikkeling van het lopen van de eerste reflexmatige stappen van pasgeborenen via de eerste onafhankelijk stappen rond het eerste levensjaar tot het volwassen looppatroon. Zie liet zien dat al bij de geboorte aanwezige motorische patronen binnen circa een jaar worden uitgebreid met nieuwe patronen die onafhankelijk lopen mogelijk maken en die slechts verder verfijnd worden tijdens de verdere ontwikkeling.
Mai Chin A Paw heeft fysieke inactiviteit van kinderen hoog op de agenda weten te zetten. In haar presentatie liet ze zien dat het voor oplossingen hiervoor nodig is om kinderen te betrekken bij het onderzoek. Vrij naar één van de kinderen die deelnam in haar onderzoek: de oplossingen waarmee volwassenen aankomen zijn gewoon niet zo leuk. Mai laat zien dat het niet alleen nodig is maar ook mogelijk is om kinderen als mede-onderzoeker te betrekken en daarmee te komen tot meer innovatieve en bij de doelgroep aansluitende manieren om fysieke activiteit te bevorderen.
De presentatie van Marije Elfering-Gemser was in zekere zin een weerwoord in de discussie over nature (genetica) en nurture waar het gaat om sporttalent. Eigenaarschap over de eigen ontwikkeling in de sport blijkt een belangrijke bepalende factor voor uiteindelijk succes. De omgeving, waaronder ouders, trainers en coaches, spelen dus een belangrijke rol, zij het onder regie van het talent zelf. Ook pleit Marije voor een brede ontwikkeling in de sport, niet in de laatste plaats omdat de sport zelf veranderd en de eisen aan een topsporter dus mogelijk anders zijn tegen de tijd dat de huidige talenten de top kunnen bereiken,
Herman van der Kooij schetste een indrukwekkende opmars van de robots, van klungelige, trage, en zware apparaten een tiental jaar geleden tot de kunstmatige atleten die we nu zien in filmpjes op het internet. Maar voor robots met aanpassingsvermogen wordt toch weer naar de natuur gekeken. Herman laat zien hoe principes van bewegingssturing ontdekt bij de mens worden geïmplementeerd in de aansturing van exoskeletten om mensen met een verlamming te helpen. Daarnaast wordem protheses en exoskeletten aangestuurd met signalen afgeleid van het menselijk lichaam, waarmee de normale bewegingssturing wordt verlegd naar een extern hulpmiddel. En passant leren we hierbij veel over hoe de mens bewegingen aanstuurt.
Onder de titel “Regeneratieve geneeskunde: droom of realiteit?” presenteerde Carlijn Bouten een overzicht van haar werk dat erop gericht is structuren zoals bloedvaten en hartkleppen uit lichaamseigen cellen op te kweken. In zekere zin een tweestrijd met de exoskeletten en protheses, immers als we weefsels, organen en zelfs lichaamsdelen kunnen laten regenereren, is een prothese of exoskelet overbodig. Carlijn schetst een ontwikkeling van het laten groeien van structuren buiten het lichaam naar dit ter plekke te laten gebeuren. Een indrukwekkende presentatie, maar niet alleen maar een succesverhaal. Het wordt duidelijk wordt dat van mislukkingen veel geleerd kan worden.
Tenslotte sprak Mirjam Pijnappels over fysieke activiteit bij ouderen. Ze besprak haar onderzoek naar de afnemende activiteit van ouderen (minder lopen, meer zitten), maar ook de afnemende kwaliteit van hun bewegen (minder stabiel lopen, meer vallen). Hierdoor ontstaat het dilemma of het altijd verstandig is meer te gaan bewegen, immers wie meer loopt maakt vaker kans op een val. Spierkracht en balanscontrole blijken belangrijke determinanten van dat verlies van de afnemende kwaliteit van bewegen, Interventies om de mobiliteit van ouderen te behouden richten zich dan ook op dee aspecten.
Helaas ontbraken op de dag van het lustrumsymposium twee sprekers. Huub Maas en Claudine Lamoth konden hun presentaties niet op deze dag opnemen maar hopelijk gebeurt dat snel alsnog.
Bij de aanwezigen overheerste aan het eind van de dag de blijdschap dat het symposium in deze aangepaste vorm toch had kunnen plaatsvinden. Natuurlijk was het vele malen mooier geweest dit te vieren in gezamenlijkheid in een volle aula, maar we hopen dat u zult genieten van de inspirerende presentaties, die u binnenkort online kunt bekijken.
Bekijk hier het ochtendprogramma van het symposium
De presentaties van het middagprogramma zijn gepubliceerd in een online magazine.
Verslag: Jaap van Dieën