Stress- en Rookvrij Zwanger

Maand 1 (1-4 weken zwanger)
Vanaf het einde van week twee is jouw eicel bevrucht, de zaadcel is samengegaan met de eicel. Daarna gaat deze cel zich delen tot meerdere cellen. Deze cellen samen noemen we het embryo. In de vierde week kan je met een zwangerschapstest al kijken of je zwanger bent. Je borsten kunnen een beetje pijn gaan doen door de hormonen. Als het embryo een plekje in de wand van de baarmoeder zoekt, kan je een beetje bloed verliezen. Dat is normaal.

Maand 2 (5-9 weken zwanger)
Aan het einde van deze maand is je embryo 1.5 cm lang, zo groot als een olijf. Het hoofdje is er al, en de hersenen groeien. Ook is het hartje ontstaan en de armen en benen groeien. In deze periode kan je je (erg) misselijk en moe voelen. Ook kan je veel emoties hebben. Dat is normaal. Je kan last krijgen van een vol gevoel. Misschien kan je moeilijk poepen. Dat komt door de hormonen. Het helpt dan om veel vezels te eten. Dus: bruin brood, bruine rijst, bruine pasta, en groenten. Water drinken helpt ook. Je kan nu een afspraak maken met de verloskundige. Die kan een echo maken, zodat gekeken kan worden of het hartje goed klopt. Ook kan de verloskundige precies zien wanneer je uitgerekend bent. Deze echo is voor jou gratis.

Maand 3 (10-13 weken zwanger)
Aan het einde van deze maand heet het embryo een foetus, die is nu ongeveer 7,5 cm lang. Dat is zo groot als een perzik. De huid en de tandjes beginnen zich te ontwikkelen. Het piemeltje of de vagina ontstaat dan ook, maar dat kan je nog niet zien op de echo. De foetus kan bewegen als het iets voelt. Maar jij kan de foetus nog niet voelen. Je kan merken dat sommige kleren strak gaan zitten. Misschien krijg je zin in bepaald eten. Let erop dat je gezond eet, en niet te veel. Op de website van het Voedingscentrum kan je lezen wat je beter wel en niet kan eten tijdens je zwangerschap.

Maand 4 (14-18 weken zwanger)
Aan het eind van de vierde maand is je baby 20 centimeter lang. Dat is zo groot als een klein flesje water. Er komen haartjes op het hoofdje. Je baby krijgt handjes en voetjes en kan die bewegen. De oogjes zitten nog dicht, maar de baby kan wel licht en donker zien. Jouw baarmoeder groeit. Je buik kan daarom wat gespannen voelen. Het is belangrijk dat je fit bent. Ontspan dus goed, maar zorg ook voor beweging. De ergste misselijkheid is voorbij. Maar soms heb je er misschien opeens last van. Neem dan even rust. Heb jij last van maagzuur? Dat komt door de hormonen. Of omdat de baby op je maag drukt. 

Heb je je al opgegeven voor een zwangerschapscursus? Dat kan handig zijn. Ze vertellen je daar over de zwangerschap. De cursus bereid je ook voor op je bevalling. En je ontmoet er andere zwangere vrouwen.

Maand 5 (19-22 weken zwanger)
Aan het eind van deze maand is je baby 28 centimeter lang, en weegt ongeveer 400 gram. Vanaf week 19 kan de 20-weken echo worden gedaan. De verloskundige kijkt dan of alles goed gaat met de groei. Ook kan je zien of het een jongetje of meisje is. Je baarmoeder is flink gegroeid. Misschien voel je de baby al bewegen. Bijvoorbeeld als het schopt of draait. Maar het is ook normaal als je nog niks voelt. Vooral bij een eerste kindje duurt dat even. Omdat je baarmoeder nu groot is, drukt het op je blaas. Hierdoor kan het moeilijk zijn om je plas op te houden. Het helpt om de spieren van je bekkenbodem te trainen. Je kan dit leren bij een zwangerschapscursus of vragen aan je verloskundige. Een zwangerschapscursus kan handig zijn. Daar kunnen ze je ook veel vertellen over de zwangerschap en hoe je je kunt voorbereiden op de bevalling.

Je kan eens kijken op de website Onderzoek van mijn ongeboren kind. Hier kan je veel informatie vinden over de groei van je baby. 

Maand 6 (23-27 weken zwanger)
Aan het eind van deze maand is je baby 34 centimeter lang en weegt ongeveer 900 gram. De organen zijn bijna compleet. Alleen de longen moeten nog goed groeien. De hersenen groeien hard. Ook wordt de baby steeds sterker. Je baby traint de spiertjes. Soms schopt de baby hard, dat voelt soms niet zo fijn. Vanaf week 26 is je baby levensvatbaar, maar het heeft dan wel goede zorg nodig in het ziekenhuis.  Als je nog erg moe en duizelig bent, kan het zijn dat je te weinig ijzer in je bloed hebt. IJzertekort komt vaker voor bij zwangere vrouwen. Dit kan je laten testen bij de huisarts en die kan je er ook iets voor geven. Jouw lichaam bereidt zich in alles voor op het kindje. Dat merk je bijvoorbeeld ook aan je borsten. Die zijn gegroeid. En er kan vocht uit komen. Dat heet 'colostrum', dat is de eerste melk die je aanmaakt en is de ideale eerste voeding voor je baby. Het zit namelijk vol voedingsstoffen en eiwitten en is licht verteerbaar.

Maand 7 (28-31 weken zwanger)
Aan het einde van deze maand is je baby 38 centimeter lang, en weegt ongeveer 1250 gram. Je kindje krijgt meer vet en het lijfje wordt wat ronder. Dat is goed, het beschermt de baby na de geboorte. Jouw buik wordt ook steeds dikker, en kan gespannen aanvoelen. Je kan streepjes krijgen op je buik. Dat heet ‘striae’. Het hoort erbij en je kan er zalf of olie op smeren. Misschien ben je nu heel gevoelig en emotioneel, ook dat hoort erbij. Het is belangrijk dat je voldoende rust neemt. Zorg goed voor jezelf en probeer vaak even te ontspannen. Dat is goed voor jou en de baby.

Maand 8 (32-36 weken zwanger)
Aan het einde van deze maand is je baby 45 cm lang, en weegt ongeveer 2650 gram. De baby moet nog meer groeien en wil veel voeding. Zorg dus dat jij goed en gezond eet. Je baby kan horen, ruiken en proeven en herkent jouw stem. De longen van je baby groeien hard in deze maand. Als de baby wil komen, kan de baby zelf ademen. Doordat je baby kan gaan indalen, kan je druk op je blaas voelen, waardoor je vaker moet plassen en soms urine kan verliezen. Ook kan je soms wat vocht uit je schede verliezen. Is het dun en een beetje wit? Dan is het normale afscheiding. Is het helder en ruikt het een beetje zoet? Dat is vruchtwater. Bel dan de verloskundige.

Maand 9 (37-40 weken zwanger)
Aan het einde van deze maand is je baby ongeveer 50 cm lang en 3450 gram. Vanaf nu mag je bevallen. Maar het kan ook nog een paar weken duren. Je kan af en toe een steekje in je buik voelen. Misschien is dat een voorwee. Dat is normaal. Voorweeën doen niet heel erg pijn, en gaan na een paar uur over. Als de weeën steeds sneller komen of de pijn erg is, bel dan wel de verloskundige. In week 40 ben je uitgerekend, maar baby’s komen bijna nooit precies op de uitgerekende dag. Probeer in beweging te blijven maar zorg ook voor voldoende rust. Zo spaar je energie op voor de bevalling.

Overtijd (41-42 weken zwanger)
Het kan lang duren voordat de baby geboren wil worden. Helaas kan je zelf niets doen. De baby beslist wanneer het komt. Wist je dat bevallen vaak sneller gaat als de moeder ontspannen is? Probeer zoveel mogelijk afleiding te zoeken en goed rust te nemen. Als het slapen niet meer zo goed gaat kun je proberen overdag wat vaker even te gaan liggen. Als je baby na week 42 nog niet geboren is, wordt de bevalling ingeleid. Dat gebeurt in het ziekenhuis. Daar kunnen ze goed voor jou en de baby zorgen.

Mensen hebben soms stress. Stress kun je voelen als je iets moet doen dat je spannend vindt, of als je veel aan je hoofd hebt. Of als je 2 of meer dingen tegelijk moet doen. Je lichaam geeft dan wat extra energie. Dat helpt jou op dat moment. Soms duurt stress kort. Je kan dan snel weer ontspannen. Maar soms duurt stress lang. Je kan dan niet goed meer ontspannen. Dat is een probleem, want je lichaam kan dan niet meer goed tot rust komen. Dat is niet goed voor je gezondheid.

Stress herkennen
Als stress lang duurt en niet overgaat, kan je dat herkennen. Je merkt bijvoorbeeld dat je veel piekert. Of dat je gespannen bent, of somber of angstig. Ook kan je het herkennen aan hoofdpijn, slaapproblemen en moeite met je aandacht ergens bijhouden. Stress uit zich niet bij iedereen hetzelfde. De ene persoon raakt sneller geïrriteerd en de andere persoon vergeet vaker dingen. Hoe lang het duurt tot stress zich uit verschilt ook van persoon tot persoon.

Hoe ziet stress er bij jou uit?
Wil je minder stress? Weet dan hoe je stress herkent bij jezelf. Want als je weet wanneer je stress hebt, dan kan je er iets aan doen. Stress herkennen is stap 1. Denk eens na. Hoe ziet stress er bij jou uit? Je kunt dit opschrijven om jezelf te helpen stress te herkennen.

De cirkel van stress
Als stress lang duurt, wordt het steeds moeilijker om het los te laten. Van stress krijg je nog meer stress.

Bijvoorbeeld:
Als je je zorgen maakt, kan je minder goed slapen.
Als je minder goed slaapt, ben je overdag moe.
Als je moe bent, raak je snel geïrriteerd. En je maakt je zorgen.
Dan kan je niet goed slapen.

Het is een cirkel waar je moeilijk uit komt.
Het is belangrijk dat je weet hoe de cirkel van stress bij jou werkt. Want dan kan je de cirkel doorbreken.

Hieronder vind je enkele tips: 

• Misschien heb je geen overzicht.
  Maak dan elke dag een lijstje van dingen die je nu moet doen en dingen die ook later kunnen. De dingen die het belangrijkst zijn, doe je dan eerst. De rest komt later.
  
• Misschien is het je te veel.
  Probeer van iets groots kleine stapjes te maken. Schrijf precies op wat er moet gebeuren.
  Bijvoorbeeld: deel het in in kleine taken zoals, afwassen etc. Doe het 1 voor 1. En wees tevreden als je 1 ding hebt gedaan.
  
• Het kan ook dat je iets spannend vindt. Of dat het te veel is voor jou alleen.
  Vraag dan hulp aan iemand. Je hoeft niet alles zelf of in je eentje te doen! Iemand kan je helpen bij een klusje. Maar soms is praten met iemand ook al fijn.
   
• Opschrijven helpt goed.
  Van opschrijven krijg je overzicht. Als je iets gedaan hebt, kan je het doorstrepen. En dat voelt fijn. Opschrijven kan ook helpen als je je onrustig of somber voelt. Schrijf op wat je voelt. Al zijn het maar een paar woorden. Niemand hoeft het te lezen. Als het op papier staat, is het een beetje uit je hoofd. Dat lucht op.

Ontspannen is belangrijk. Het helpt bij stress. Het is belangrijk dat jij weet hoe jij kan ontspannen. Dat kan iets kleins zijn, zoals een spelletje spelen. Of even naar buiten gaan.
Het kan ook iets groters zijn. Bijvoorbeeld met iemand afspreken voor een kopje koffie. Of het huishouden bijhouden. En dingen niet uitstellen. Dat geeft rust.

Denk eens na. Hoe kan jij ontspannen?

Stress verminderen kan op twee manieren: 

1. Zorgen dat jij fitter en positiever wordt. Dan kan je meer aan en voel je je beter.
2. Iets doen aan de dingen die voor stress zorgen.

Manier 2 werkt meestal het beste. Dus de oorzaak van stress wegnemen. Maar soms kan dat niet. Bijvoorbeeld, als je stress hebt, omdat je voor je kinderen en het huishouden moet zorgen. Of omdat je schulden hebt. Je kan dat niet makkelijk veranderen. Manier 1 kan je altijd proberen. Namelijk goed voor jezelf zorgen, en fitter te worden of te blijven. Dus goed eten en goed slapen. En af en toe iets doen wat jij leuk vindt.

Stoppen met roken is meteen goed voor je lijf en voor je baby.

Kijk maar:

• Na 20 minuten: Je bloeddruk en hartslag daalt. Je baby krijgt meer lucht.
• Na 24 uur: Je longen beginnen aan de grote schoonmaak. Misschien hoest je slijm op. Alle koolmonoxide is nu uit je lichaam. Na 48 uur: Alle nicotine is uit je lichaam. Je ruikt en proeft al wat beter. 
• Na 72 uur: Je hebt meer energie. Ademen gaat makkelijker. 

Als je langer gestopt bent met roken, komen er nog meer voordelen bij:

• Na 2-12 weken: Je longen werken beter. En je bloed gaat beter door je lijf.
• Na 1 maand: Je conditie is beter. Moest je vaak hoesten? Dat is nu minder.

Na 1 jaar: De kans op hart- en vaatziekten is nu twee keer zo klein. Je risico op andere ziekten wordt ook steeds kleiner. Ook wordt je huid mooier. Je nagels en vingers zijn niet meer geel. Je adem ruikt frisser. En je kleren en je huis ruiken minder naar rook.

Stoppen met roken is moeilijk. De drang om te roken kan heel sterk zijn. Dit komt door ontwenningsverschijnselen. Ontwenningsverschijnselen krijg je als je niet rookt. In sigaretten zit de stof nicotine. Je lichaam went heel snel aan nicotine. Als je lichaam merkt dat er minder nicotine binnenkomt krijg je last van ontwenningsverschijnselen. Je lichaam vraagt dan om nicotine. Je kan je bijvoorbeeld onrustig voelen of geïrriteerd.

Ontwenningsverschijnselen zijn vervelend, maar ze zijn niet gevaarlijk voor jou en je baby. De eerste dagen zijn het ergst. Daarna gaat het beter. De ontwenningsverschijnselen zijn na twee weken bijna helemaal weg. Het is wel belangrijk dat je niet opnieuw een sigaret opsteekt. Dan geef je je lichaam nieuwe nicotine en begint alles opnieuw.

Hieronder vind je vijf tips om het stoppen vol te houden: 

1. Als je trek in roken krijgt: wacht 5 minuten
   De trek verdwijnt weer. Zoek een paar minuten afleiding. Maak even een wandeling buiten. Of bel iemand op.
    
2. Gooi asbakken en aanstekers weg
   Als je ze ziet denk je aan roken. Dat wil je niet. Woon je samen met iemand die nog rookt? Vraag hem of haar om buiten te roken. En om ervoor te zorgen dat jij geen asbakken en aanstekers ziet.
   
3. Beloon jezelf
   Stoppen met roken is een grote prestatie! Het is niet makkelijk. Dus wees lief voor jezelf.
   Het geld dat je bespaart, kan je aan iets leuks uitgeven. Als beloning voor jezelf. Je kan ook iets leuks voor je baby kopen!
   
4. Denk aan de voordelen van stoppen
   Waarom wilde jij stoppen? Bijvoorbeeld omdat je je fitter wil voelen. Of omdat het beter is voor de baby, die dan harder kan groeien. Of omdat je dan een frissere adem en mooiere tanden krijgt. Maar misschien ook omdat je dan geld bespaart. Of misschien zelfs allemaal!
   
5. Zoek steun
   Heb je moeite om het vol te houden? Praat met iemand!
   Je kan ook bellen met de Stoplijn: 0800-1995.
   Je praat dan met iemand die verstand heeft van stoppen met roken. Die begrijpt hoe jij je voelt. Deze persoon kan je bellen van maandag t/m vrijdag, tussen 9.00 - 17.00 uur.
   Bellen met de Stoplijn is gratis. 

Je bent ook altijd welkom bij je huisarts. Je huisarts heeft verstand van stoppen met roken. En kan jou helpen. Dat is meestal gratis.

Sommige situaties kunnen moeilijk voor je zijn. Die situaties noemen we 'valkuilen'. Wees voorbereid op valkuilen. Dat is het halve werk. Hier zie je de belangrijkste valkuilen:

Valkuil 1: Emotie
Je hormonen spelen op. Je hebt last van emoties. Je bent verdrietig of boos.
Misschien heb je een probleem en maak je je zorgen. Een sigaret kan dan de oplossing lijken. Maar denk goed na! Roken geeft maar heel even rust. Als je last hebt van emoties kan je beter even wachten tot je weer rustig bent. Zoek dus even afleiding.

Valkuil 2: Ruzie
Ruzie geeft vaak veel stress. De emoties kunnen hoog oplopen. Een sigaret kan dan een gevoel van steun geven. Of letterlijk 'even stoom afblazen'. Maar pas op! Roken maakt de situatie erger. Want daarna voel je je dubbel rot. Doe iets anders waar je rustig van wordt.

Valkuil 3: "Eentje kan toch wel..?"
Misschien roken er veel mensen in je omgeving. Bijvoorbeeld je familie, vrienden of je partner. En jij rookte altijd met hen mee. Het is best wennen als je niet meer meedoet. Wennen voor jou, maar ook voor de anderen. Vertel dus waarom je bent gestopt en dat stoppen belangrijk voor je is. Vraag om rekening met jou te houden.

Valkuil 4: Verveling
Verveling is gevaarlijk. Misschien was je wel gewend om dan te roken. Gewoon, om even iets te doen te hebben. Die verleiding kan blijven bestaan. Ook als je al bent gestopt.
Ga iets heel anders doen! Dat is even oefenen, maar je zal zien dat het went.

Valkuil 5: Alcohol
Alcohol wordt afgeraden tijdens de zwangerschap. En tijdens de borstvoeding.
Maar na je zwangerschap wil je misschien weer een drankje! Misschien herken je het: als je alcohol op hebt, is het lastiger om niet te roken. Ook was je misschien gewend om te roken bij je drankje. Wil je na je zwangerschap en na je borstvoeding weer alcohol drinken?

Je kan dan twee dingen doen: 

1. Wen eraan om alcohol te drinken zonder sigaret erbij.
2. Als je bang bent dat alcohol je 'zwak' maakt, drink dan tijdelijk wat minder.

Wat betekent roken voor borstvoeding?
Misschien heb je al nagedacht of je je kindje borstvoeding gaat geven? Borstvoeding heeft veel voordelen. Moedermelk bevat stoffen die de baby beschermen. Borstvoeding geven is dus goed.

Maar roken in combinatie met borstvoeding heeft nadelen: 

1. Moeders die roken hebben minder melk.
2. De melk smaakt minder lekker.
3. De borstvoeding kan moeilijk gaan. Dit heeft te maken met de 'toeschietreflex'. Dat is het naar buiten spuiten van de moedermelk. Als de moeder rookt kan dat minder gaan.
4. Baby's van rokende moeders huilen wat vaker lange tijd door. Dit kan komen door darmkrampjes, misselijkheid, overgeven en diarree.

Ook na je bevalling is het dus goed om niet te roken.

Als ik stop met roken krijg ik stress. Is dat slecht voor de baby?
Het klopt dat je van stoppen met roken stress krijgt. Gelukkig duurt dat niet lang. Het kan geen kwaad. Roken is slechter voor de baby dan stress. Dit komt omdat roken ook stress geeft. De verslaving zorgt voor stress in je lichaam. Als je kort stress hebt is dat niet gevaarlijk voor de baby. Het is daarom niet erg als je soms een dag stress hebt. 

Roken tijdens de zwangerschap en toch een gezond kind. Hoe kan dat?
Ken je iemand die rookte tijdens de zwangerschap en toch een gezond kind kreeg? Misschien jij wel. Of je moeder, of een vriendin.  Bedenk: elke zwangerschap is anders. Roken tijdens de zwangerschap leidt niet altijd tot een kleinere of zwakkere baby.
Maar de kans is wel groter als je rookt tijdens de zwangerschap.

Ook zie je sommige gevolgen van roken tijdens de zwangerschap pas later.
Dus als je kindje ouder is.
Bijvoorbeeld: 

• Longproblemen, zoals astma
• Overgewicht
• Gedragsproblemen, zoals ADHD

Roken tijdens de zwangerschap is dus nooit veilig.