Door de opwarming van het klimaat komt extreem weer steeds vaker achter elkaar voor. Een nieuwe studie in Environmental Research Letters, geleid door de VU Amsterdam, ETH Zürich en het International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA), samen met co-auteurs van instellingen in heel Europa en de Verenigde Staten, laat zien dat zulke hitte-extremen een ernstige bedreiging vormen voor de wereldwijde voedselproductie.
De studie toont aan dat hitte aan het begin van het seizoen het opbrengstpotentieel kan verhogen, maar gewassen juist kwetsbaarder maakt voor daaropvolgende hittegolven tijdens de bloeiperiode. Bij maïs, sojabonen, tarwe en gerst in de VS en Europa zorgt hitte in het voorjaar voor 5 tot 55 procent meer opbrengstverlies door hitte in de zomer, vergeleken met jaren waarin het lenteweer gemiddeld is.
"Vroege hitte heeft twee kanten", zegt milieuwetenschapper Carmen B. Steinmann (ETH Zürich). "Hoewel het in het begin het opbrengstpotentieel kan verhogen, maakt het gewassen veel kwetsbaarder zodra de zomerhitte toeslaat", legt klimaatwetenschapper Raed Hamed (VU Amsterdam) uit.
Toenemende risico's
Tegen het einde van de eeuw kunnen opeenvolgende hittegebeurtenissen tot tien keer vaker voorkomen als de uitstoot hoog blijft. Als rekening wordt gehouden met deze interactie, zullen de verwachte opbrengstverliezen met 2 tot 44 procent toenemen, waardoor de mogelijke voordelen van warmere lentes teniet worden gedaan.
Als we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5 graden Celsius, nemen de verwachte verliezen af tot slechts 1 tot 6 procent. "Dit onderstreept hoe cruciaal snelle klimaatactie is om maatschappelijke gevolgen van steeds complexere klimaatrisico's te voorkomen," benadrukt Kai Kornhuber, klimaatonderzoeker bij IIASA.
Veerkrachtige voedselsystemen
Het onderzoek laat zien dat het noodzakelijk is rekening te houden met samengestelde klimaatextremen om de veerkracht van voedselsystemen te versterken. Door gedetailleerde fysiologische inzichten uit laboratoriumexperimenten te combineren met grootschalige statistische analyses, biedt het ook richtlijnen voor klimaatadaptatieplanning.