Docenten, onderwijsondersteuners en beleidsmakers kwamen samen om te onderzoeken wat er al gebeurt op het gebied van AI-geletterdheid binnen de VU, waar kansen liggen, en wat nog meer aandacht vraagt. We zetten voor jou de belangrijkste inzichten op een rij.
5 thema’s die onderwijsprofessionals bezighouden
In de eerste plenaire sessie stond meteen de kernvraag centraal: wat is AI-geletterdheid precies? Kort gezegd: snappen wat AI is, er kritisch mee om kunnen gaan en weten hoe je het slim én verantwoord inzet in het onderwijs.
Via een interactieve Mentimeter werd aan de zaal gevraagd: “Wat vind jij dat studenten écht moeten leren over AI?”. Daar kwamen vijf duidelijke thema’s uit naar voren:
- Het duurzaamheidsdilemma. Want wat is eigenlijk schadelijker voor het klimaat: AI of eindeloos scrollen?
- AI verdwijnt niet meer. Hoe blijf je bij? Geletterd zijn in AI is dus niet alleen belangrijk voor nu, maar ook voor de toekomst van je studenten.
- Geef jij persoonsgegevens aan ChatGPT? Privacy was een hot topic onder de deelnemers. We weten niet precies wat er met onze data gebeurt en het is niet ethisch om bijvoorbeeld onderzoeksdata of namen in AI-tools te stoppen.
- Moet jouw onderwijsontwerp op de schop door AI? De ontwikkelingen rond AI vragen duidelijk om een andere manier van lesgeven. Het is niet alleen een tool, maar verandert hoe we denken over leren, toetsen en begeleiden.
- Wat als je student vaker met een chatbot praat dan met jou? Welk effect heeft dat op hun motivatie of mentale gezondheid?
Praktijkvoorbeelden uit de VU-praktijk
Aan de VU wordt op allerlei plekken geëxperimenteerd met AI in het onderwijs. Bij Geneeskunde krijgt AI een plek in het curriculum. Studenten volgen er trainingen waarin ze leren hoe je goede prompts schrijft voor AI-tools, en die training geven ze uiteindelijk ook zelf aan anderen. Er is ook een onderwijsbot ontwikkeld die zich als student gedraagt. Echte studenten stappen dan in de rol van docent en leggen de stof uit aan de student-bot. Een creatieve manier om de lesstof beter te begrijpen. Daarnaast maken studenten gebruik van EvidenceHunt, een AI-tool die helpt bij het vinden van wetenschappelijke literatuur.
Ook de Universiteitsbibliotheek is actief bezig met AI. Hun workshops over informatievaardigheden, zoals het vinden en beoordelen van betrouwbare bronnen, zijn uitgebreid met onderdelen over het kritisch inzetten van AI-tools. Studenten leren er bijvoorbeeld werken met Elicit, een tool die ondersteunt bij het opzetten van onderzoek.
Het Academic Language Programme kijkt juist naar de impact van AI op schrijfonderwijs. Want hoe zorg je ervoor dat studenten nog echt leren schrijven, als een tool als ChatGPT dat (deels) van ze overneemt? Ze pleiten voor scherpere leerdoelen, waarbij studenten niet alleen schrijven om een tekst af te krijgen, maar om hun denken te structureren en kritisch te leren reflecteren. Daarbij leren ze AI-tools juist slim inzetten: bijvoorbeeld met Writefull, een tool die suggesties geeft, maar studenten zélf laat nadenken over welke verbeteringen ze overnemen.
Binnenkort: handboek AI in het onderwijs
Er gebeurt al veel, maar er is ook nog genoeg te doen. Het VU Centre for Teaching & Learning werkt aan een ‘Handboek AI in het onderwijs’: een praktische gids vol leerlijnen, ontwerpprincipes en aandachtspunten rondom ethiek, toetsing en privacy. Het doel is om docenten concrete handvatten bieden om AI bewust en effectief in te zetten in hun vakken.
Daarnaast organiseert het VU CTL verschillende workshops waarin je leert hoe je AI-toepassingen kunt verweven in je onderwijspraktijk, van didactische keuzes tot toolgebruik.
Nieuwsgierig naar de workshops of wil je meedenken over het handboek? Kijk op de website van VU CTL of mail naar ctl@vu.nl.
