Programmaleider van de ITK-voorbereidingen, Mirella Kleijnen, geeft een inkijkje in de thema’s die nu op scherp staan. “De ITK is voor ons een kans om verder te verbeteren en alles nóg beter neer te zetten.”
Mirella, de instellingstoets, een serieuze aangelegenheid. Kun je vertellen waarom die toets zo belangrijk is?
“Ja, dat is het zeker! De Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) is eigenlijk een soort ‘APK’ voor de hele universiteit. We laten hiermee zien dat we niet alleen goed onderwijs bieden, maar ook dat alles achter de schermen – van kwaliteitszorg tot onze onderwijsvisie – goed geregeld is. Zie het als een kwaliteitskeurmerk, een ‘license to practice’ waarmee de VU bevestigt dat we voldoen aan de normen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO).
Een belangrijk moment dus, dat elke zes jaar plaatsvindt. De komende toets staat gepland voor eind 2025.”
Zo’n toetsing voorbereiden kost dus behoorlijk wat tijd. Hoe ziet zo’n proces eruit achter de schermen?
“Het is behoorlijk intensief, ja, maar zeker ook een mooie uitdaging. Vooral gezien de tijd waarin we nu leven. Sinds ik in 2019 begon in de rol van portefeuillehouder onderwijs, hebben we heel wat turbulente jaren gehad. Eerst kwam de coronacrisis, die ons dwong om ons onderwijs razendsnel aan te passen en daarna weer op te bouwen. Nu zitten we midden in allerlei politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die ook hun invloed hebben op het hoger onderwijs. Dit zijn precies de momenten waarop je als universiteit het verschil kunt maken en kunt laten zien waar je voor staat. Als er ooit een tijd is om je te bewijzen, dan is dit het wel.
Onze voorbereidingen bestaan uit twee projecten. Project A richt zich op opvolging van de aanbevelingen uit de midterm review. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld met concrete acties, gedragen door teams zoals het Overleg Portefeuillehouders Onderwijs (OPO), het VU Centre for Teaching & Learning (CTL) en Student- en Onderwijzaken (SOZ). De belangrijkste strategische punten zijn inmiddels vertaald naar heldere stappen die we nu uitvoeren.
Project B is meer praktisch: dit omvat de voorbereidingen voor het bezoek van de auditcommissie eind 2025 en begin 2026, zoals het schrijven van een reflectieverslag. Gedurende vijf dagen zal de auditcommissie gesprekken voeren met docenten, studenten en het management om te zien hoe onze onderwijsvisie en kwaliteitszorg in de praktijk werken.”
“Wat mij bijzonder opviel, is het eigen karakter van de VU. We zijn een grote instelling, maar ondanks het aantal medewerkers en studenten delen we toch een sterk gevoel van identiteit. Dat is heel speciaal.”
Wat doen we goed?
“Het bijzondere aan de VU is dat we echt aandacht hebben voor de persoon achter de student. Dat is iets wat ik koester, omdat het niet vanzelfsprekend is. Dat komt door onze onderwijsvisie, ‘A Broader Mind’, die verder gaat dan alleen kennisoverdracht. En dat zie je ook echt terug in de accreditaties. We willen studenten niet alleen opleiden, maar ook helpen om persoonlijk te groeien en zich te ontwikkelen. Dat gevoel van een gedeelde visie, die echt leeft onder zowel medewerkers als studenten, vind ik heel bijzonder. Het idee dat je bij de VU niet zomaar ‘iets’ wordt, maar ‘iemand’, dat hoor ik ook van collega’s terug. We zijn een grote universiteit, maar toch voel je dat we diezelfde waarden delen. Dat maakt me trots.
Ook onze kwaliteitszorg is iets waar we echt trots op mogen zijn. Soms is die zelfs té goed! We hebben door de jaren heen zoveel processen ontwikkeld om de kwaliteit te waarborgen. Dat is natuurlijk goed, maar soms kan de balans daarin wat doorslaan en worden de lasten onnodig hoog. We zijn aan het kijken hoe we dit kunnen vereenvoudigen en meer vanuit eigenaarschap en vertrouwen kunnen werken.”
Welke verbeterpunten zijn er?
“Een van de belangrijkste thema’s is om onze onderwijsvisie ‘A Broader Mind’ verder verhelderen. Dit gedachtegoed wordt breed omarmd, maar we willen het nog concreter en tastbaarder maken, ook in de opleidingen zelf. Zodat het voelbaar is in onze dagelijkse praktijk.
Een ander belangrijk aandachtspunt is onze inclusiviteit. We willen de ondersteuning en voorzieningen voor studenten met een functiebeperking verder versterken, zodat de VU een plek is waar iedereen zich welkom en ondersteund voelt.”
Dus, binnenkort komen er mensen langs om te kijken hoe we het hier precies aanpakken?
“Ja, klopt. De vijf leden van de auditcommissie gaan in gesprek met delegaties van vier geselecteerde opleidingen. Gedurende vijf dagen voeren ze intensieve gesprekken met allerlei betrokkenen: het opleidingsmanagement, docenten, studenten, medezeggenschap, het management van de faculteiten en daarnaast met het brede management van de universiteit. Ze willen vooral zien of de onderwijsvisie die we op bestuursniveau hebben, ook daadwerkelijk tot leven komt in de praktijk. Hoewel het een serieuze doorlichting is, gaat het om een kleine delegatie. Ze nemen steekproeven om te beoordelen of iedereen dezelfde doelen voor ogen heeft en of we die in het onderwijs terugzien.”
En heb je vertrouwen in een goede afloop?
“Zeker! Ik heb er alle vertrouwen in. We hebben als organisatie veel geleerd en werken steeds meer vanuit een lerende houding. Natuurlijk zijn het uitdagende tijden, maar we staan stevig in onze schoenen. Zo’n audit helpt je om scherp te blijven en jezelf te blijven verbeteren. Het is ook een bevestiging dat we de goede dingen doen.”
Lees meer over de Instellingstoets Kwaliteitszorg.