Voor wie verlichten we eigenlijk de werkdruk? En: is er ooit sprake van weinig werk? “Omschakelen is geen simpel trucje, het vraagt om een aanpak die rekening houdt met de unieke context van elke universiteit en afdeling.”
Als onderdeel van de landelijke pilot ‘Een Slimmer Collegejaar’ ging Ploegman in de eerste helft van 2024 in gesprek met de academische en ondersteunende staf van negen internationale universiteiten, waaronder de VU: “Het werd geen analyse van werkdruk, maar we kwamen erachter dat als je over de academische jaarkalender praat, je eigenlijk praat over een heleboel factoren die bij elke universiteit en afdeling weer anders samenkomen. Dus een aanpassing van die jaarkalender is lang niet altijd een quick fix.”
Er spelen meerdere aandachtspunten rond een korter collegejaar volgens Ploegman, zo blijkt uit het onderzoek:
- Voldoet de 8-8-4-structuur van de VU nog? “De 8-8-4-structuur kan een overvol jaar betekenen, maar ook het begin zijn van creatieve en ambitieuze onderwijsvormen met meer rust en ruimte.”
- Toetsing kan ook een aanknopingspunt zijn voor werkdrukverlichting. “Zijn tentamenperiodes voor meerdere taken tegelijk te gebruiken? Kunnen hertentamenperiodes anders of minder? Kan de toetsing beter?”
- Zijn de voordelen enkel en alleen voor docenten? “Let op of studenten en ondersteunende staf meeprofiteren van werkdrukverlichting voor docerende staf.
- Beginnen met één interventie werkt door op andere vlakken. “Hou goed in de gaten wat er gebeurt en pas steeds aan waar nodig.”
- Er is geen one-size-fits-all. “Laat interventies aansluiten bij de noden van die specifieke afdeling of faculteit.”
In zijn onderzoeksrapport ‘Hoe korter, hoe beter? Jaarkalenderverkorting en werkdrukvermindering integraal benaderd’ vermeldt Ploegman ook dat Periode 3 en 6 in de 8-8-4-structuur ooit waren bedoeld voor andersoortige onderwijsvormen. "De invulling was toen minder intensief, en bevatte geen reguliere voltijdsvakken. Misschien moeten we evalueren hoe deze periodes gaandeweg iets anders zijn geworden?”
Elke academische jaarindeling heeft uiteraard zijn voor- en nadelen, en omschakelen is niet niks. Zo concludeert Ploegman dat “het beter is om wat we nu hebben met durf te benaderen, om te zien welke mogelijkheden het nog meer biedt." Hij is nu in gesprek met faculteiten om de mogelijkheden te verkennen, en de komende maanden worden binnen de VU enkele proeftuinen gestart. "Hopelijk kunnen deze casestudies straks de hele VU inspireren."