Wat is Openjournals?
Openjournals is een Nederlands platform en ondersteunend team, voor publicatie van wetenschappelijke, peer-reviewed Diamond open access journals. Het platform host op dit moment bijna 40 door wetenschappers opgezette Engels- en Nederlandstalige tijdschriften. Openjournals maakt websites en traint redacties in het gebruik daarvan. Redacties kunnen binnen het platform het indieningsproces beheren, het peer-review proces uitvoeren en zelf de artikelen publiceren. Verder helpen ze tijdschriften bij het archiveren en vindbaar maken van gepubliceerd werk. Ook bieden ze hulp bij fondsenwerving en het promoten van het tijdschrift.
Waarom zou je gebruikmaken van Openjournals?
Openjournals is een platform gebaseerd op open source software, waarmee redacties het hele redactionele proces van artikelen zelf ter hand kunnen nemen, zonder de inmenging van een (commerciële) uitgeverij.
Hiermee is het een interessant platform voor redacties die een tijdschrift willen oprichten of een al bestaand tijdschrift willen ‘flippen’ naar Diamant Open Access. Flippen houdt in dat een tijdschrift zich los maakt van een commerciële uitgever (waarbij de auteur per artikel gevraagd wordt om een Open Access fee te betalen) en overstapt naar een model waarbij gratis lezen én publiceren voor iedereen mogelijk is. Tijdschriften wordt gevraagd om een jaarlijkse hostingcontributie van €2.400. Hiermee kunnen ze het platform gebruiken om onbeperkt artikelen te publiceren.
Openjournals helpt tijdschriften om te voldoen aan de voorwaarden van Open Science. Zo helpt het tijdschriften om geïndexeerd te worden in de kwaliteitsdatabase Directory of Open Access Journals (DOAJ) en om open licenties (CC BY 4.0) toe te kennen aan hun artikelen. Hiermee worden tijdschriften geholpen met de overstap naar eerlijk en open publiceren. Ook als lezer of auteur kan je Openjournals gebruiken: het helpt je te oriënteren op beschikbare Diamant Open Access tijdschriften binnen verschillende vakgebieden.
Jan Willem Wijnen, projectmanager van Openjournals: “Er is inmiddels een breed palet van tijdschriften te vinden op het Openjournals platform en er komt bijna elke maand weer een bij, allemaal in handen van wetenschappers zelf. En wij kunnen helpen bij allerlei praktische zaken rond het uitgeven van een tijdschrift.”
Waarom een Innovatiefonds?
Met het VU Open Access Innovatiefonds steunt de VU sinds 2023 tijdschriften, uitgevers en infrastructuur die zich inzetten voor ‘Diamant Open Access’, waarbij onderzoekers niet hoeven te betalen om te publiceren. Dit is een eerlijkere en openere variant dan de tijdschriften bij de grote commerciële uitgevers die hoge bedragen vragen voor Open Access. Toch is kiezen voor Diamant Open Access nog niet voor alle onderzoekers even gemakkelijk: de tijdschriften en platforms zijn vaak kleiner en daardoor misschien moeilijker te vinden en er bestaan vaak vragen over de kwaliteit en prestige van Diamant Open Access publiceren. Het VU Open Access Innovatiefonds is opgericht om onderzoekers te laten zien dat er kwalitatief goede, eerlijke publicatiealternatieven bestaan die je de mogelijkheid bieden bij te dragen aan inclusievere wetenschap.
