Als topsporter kun je eindeloos trainen, maar de druk en omgeving van een Olympische wedstrijd zijn moeilijk na te bootsen. Een leuke uitdaging voor VU-bewegingswetenschappers David Mann en Daniel Müller. Zij ontwierpen een virtual reality omgeving die het strijdtoneel van de Olympische Spelen in Parijs nabootst, zodat handboogschutters zich daarop kunnen voorbereiden.
De tribunes zitten vol en jouw prestaties zijn door de aanwezige camera’s wereldwijd live te volgen. Je tegenstander heeft net een uitstekende score neergezet en nu ben jij aan de beurt. Het gaat om Olympisch goud. Hoe ga je daarmee om? En kun je je daarop voorbereiden?
Dag in dag uit wordt er geoefend op het trainingsveld, maar je hoofd koel houden op het Olympische podium is wat anders. Kan virtual reality atleten helpen in de voorbereiding? Met die vraag gingen David Mann (universitair hoofddocent sportwetenschappen) en Daniel Müller (promovendus bewegingswetenschappen) aan de slag. Voor dit project werkten zij samen met verschillende virtual realitypartijen in Nederland. Ze gingen in gesprek met NOC*NSF om sporten te identificeren die baat konden hebben bij VR. In samenspraak is er gekozen om de Nederlandse handboogschutters te helpen presteren onder druk.
Mentale voorbereiding
Ze ontwierpen een virtual reality omgeving die de omstandigheden tijdens de Olympische Spelen in Parijs zo goed mogelijk nabootst. Die wordt gebruikt bij sportcentrum Papendal in Arnhem, waar trainingsfaciliteiten zijn voor tal van topsporters. Met de VR-bril op kunnen de boogschutters zich mentaal voorbereiden op hun grote moment en bekend raken met de omgeving. Zo kunnen ze zich bewust worden van de locatie van bijvoorbeeld het scorebord, de coaches en de supporters.
‘De boogschutters trainen vaak en presteren in trainingen beter dan in wedstrijden,’ vertelt David Mann. ‘Tijdens de training horen ze alleen hun teamgenoten en misschien wat vogeltjes rond het trainingsveld. In wedstrijden hebben ze te maken met zoveel afleiding en druk; dat is moeilijk na te bootsen.’
De handboogschutters komen in Parijs in een tijdelijk stadion in actie, speciaal gebouwd voor de Olympische Spelen. Geen bekend terrein, dus. De wedstrijd vindt plaats op de Esplanade des Invalides, een stadspark voor Hôtel des Invalides. Dat decor is nagebootst in de VR-omgeving.
Routine bewaken
Het oefenen met de VR-headset op is natuurlijk geen vervanging voor een fysieke training: ze schieten geen echte pijlen af. De training is gericht op het mentale aspect. ‘In de VR-omgeving hebben we hebben veel afleidingen ingebouwd die de coaches kunnen besturen. Bijvoorbeeld geluiden uit het publiek of van de fotografen. Het gaat erom dat de sporters ondanks die afleidingen hun routine zo goed mogelijk kunnen bewaken,’ legt Mann uit. Coaches kunnen bijvoorbeeld de scores van de atleten en hun virtuele tegenstanders beïnvloeden, zodat atleten kunnen omgaan met een voorsprong of achterstand in deze setting. De coaches kunnen ook extra inzicht krijgen in het gedrag van de atleten. Zo zien de coaches door het perspectief van handboogschutters wat zij kunnen zien, en zijn er eye-trackers die de oogbewegingen van de atleten volgen terwijl ze zich voorbereiden op het schieten.
