Kennismaken met Anja Swennen

Wat is je functie bij VU-NT2?
Ik ben docentenopleider voor het onderdeel algemene didactiek binnen de NT2-docentenopleiding. Vorig jaar gaf ik dat onderdeel voor de eerste keer. Dat was een boeiende ervaring voor iemand die al jarenlang onderwijs geeft aan beginnende docenten, want ik ervaarde wat het betekent om als expert weer een beginner te zijn: een nieuwe cursus, nieuwe collega’s en een andere doelgroep. Het is me heel goed bevallen en ik ben blij dat ik de komende jaren weer ben ingeroosterd.

Wat heb je hiervoor gedaan en hoe ben je bij de VU terecht gekomen?
Na het afronden van de middelbare meisjesschool (mms) in 1970 (!), ben ik naar de lerarenopleiding in Tilburg gegaan, waar ik Nederlands en Engels studeerde. De banen waren toen niet zo dik gezaaid als nu en daarom besloot ik om dan maar naar de universiteit te gaan. Tijdens mijn doctoraalstudie (nu zou je zeggen een tweejarige master) maakte ik kennis met de nieuwste inzichten en internationale ontwikkelingen op het gebied van moedertaaldidactiek. Daardoor raakte ik echt geïnteresseerd in onderwijs. Om in mijn onderhoud te voorzien werkte ik als invaller in het vo, mbo en hbo.

Geïnspireerd door die studie en door mijn vader die leraar Nederlands op de kweekschool was, wilde ik graag lerarenopleider worden. En dat lukte! Nadat ik mijn doctoraal had gehaald, kreeg ik een invalbaan op de pabo van wat nu Saxion Hogelschool in Deventer is. Dat werd een volledige baan en uiteindelijk heb ik tien jaar op de pabo vakdidactiek Nederlands gegeven. Het werk vond ik leuk en zinvol, maar omdat ik graag onderzoek wilde doen, vertrok ik in 1998 naar de VU. In 2012 ben ik gepromoveerd op een proefschrift over de ontwikkeling van de identiteit van lerarenopleiders door de eeuwen heen.

Waar bestaat je dagelijks werk uit?
In mijn begintijd bij de VU was ik vooral betrokken bij de academische lerarenopleiding. Tijdens en na mijn promotietraject richtte ik me vooral op de didactische opleidingen voor VU-docenten, de zogenaamde Basiskwalificatie Onderwijs (BKO), die tegenwoordig vereist is voor alle docenten. Ik heb altijd onderzoek gedaan en gepubliceerd over lerarenopleiders en ik ben actief geweest in verenigingen voor lerarenopleiders in Nederland en op Europees niveau. Ik heb een verzameling van tientallen mokken van de steden en universiteiten die ik heb bezocht. Mooie herinneringen.

Zo mooi, dat ik er maar moeilijk afstand van kan nemen. Ik ben inmiddels al meer dan vier jaar gepensioneerd, maar ik begeleid nog steeds docenten in de BKO en geef nu dus onderwijs in de NT2-docentenopleiding. Daarnaast ben ik ‘editor’ van het European Journal for Teacher Education. Wij krijgen zo’n 600 artikelen per jaar en een aanzienlijk aantal gaat over het opleiden van docenten NT2 of moderne vreemde talen. Op deze manier houd ik dat vakgebied dus ook een beetje bij.

Wat drijft jou, wanneer ben je blij?
Mijn passie ligt nog steeds bij het onderwijs en alles wat daarmee samenhangt. Ik voel me tevreden wanneer ik zie dat cursisten zelfstandig worden, van elkaar leren en nadenken over zichzelf als docenten en over het onderwijs dat ze geven. Onlangs gaf een cursist een boeiende presentatie waarop iedereen, inclusief ikzelf, even stil was en zat na te denken. Dat soort momenten vind ik geweldig.

Naast het onderwijs motiveren ook mijn onderzoek, het werk aan het tijdschrift en de interactie met collega's mij, bijvoorbeeld op conferenties. Ik werk nu samen met een collega die ik ontmoette op een conferentie over NT2 en moderne vreemde talen in Wenen, waar ik een key note mocht geven. We schrijven samen een artikel over de identiteit van NT2-docenten en -lerarenopleiders.

Wat doe je het liefste naast je werk?
Uhm, ik ben niet zo’n mens van hobby’s. Als oudere dame ben ik lid van een wandel- en een leesclub, maar eerlijk gezegd heb ik zoveel plezier in mijn werk, dat ik daar nog steeds veel tijd aan besteed. En ja, natuurlijk ook aan mijn man en vrienden en vriendinnen. We gaan we af en toe op vakantie maar eerlijk gezegd combineer ik dat het liefst met werk.

Welk advies wil je NT2-professionals meegeven?
Neem als beginnende docent de tijd om na te denken over je onderwijs, over je cursisten, bouw een repertoire op (internet is een bron van inspiratie) en probeer dingen uit. Je wordt dan steeds beter in het vormgeven én geven van onderwijs dat voor je cursisten, maar ook voor jezelf, zinvol is. Na een paar jaar krijg je ervaring en dan zie je soms dat docenten indutten en steeds hetzelfde blijven doen. Ga dan op zoek naar nieuwe manieren van werken met je groepen en/of kijk of je binnen de organisatie taken op je kunt nemen, zodat je werk interessant en uitdagend blijft. Op die manier blijft werken in het onderwijs een baan waar je niet mee wilt stoppen.