Onderwijstrainers Kerstin Hämmerling en Jaro Pichel van het VU Centre for Teaching and Learning (CTL) bieden met het programma ‘Bouwen aan Sterke Onderwijsteams’ (BASOT) een op onderzoek gebaseerde aanpak: “Sinds de start in 2021 hebben vijf lichtingen alumni ontdekt hoe kleine stappen kunnen leiden tot grote veranderingen binnen een onderwijsteam.”
Nu de zesde ronde van het programma van start gaat, delen Kerstin en Jaro graag hun inzichten en beste tips om de effectiviteit van je onderwijsteam versterken.
Werk aan de winkel
Dit jaar hebben ze gemerkt dat enkele deelnemers na afloop van het programma besloten hun team te verlaten. “Iets wat we door de jaren heen vaker zien,” vertelt Kerstin. “Voor buitenstaanders kan dit verrassend lijken: verlaat je je werk na deelname aan dit programma? We hebben gemerkt dat het soms juist gezond is voor zowel het individu als het onderwijsteam dat iemand besluit te vertrekken om ruimte te maken voor iets nieuws.”
Jaro: “Voor mij zijn dit juist de impactvolste momenten: deelnemers die zich bewust worden van de huidige situatie en hun rol in het team. Dit kan soms confronterend zijn, wanneer men zich realiseert dat de veiligheid of waardering lager is dan verwacht en dat er werk aan de winkel is. Vanuit dat bewustzijn kunnen veranderingen optreden; soms zijn ze klein, zoals het geven van meer complimenten aan collega’s of het uitspreken van waardering in het team. Hierdoor horen we soms ontroerende verhalen over hoe deelnemers de inzichten van het programma toepassen.”
Kerstin vertelt over een oud-deelnemer bij wie de deelname aan het programma een grote rol speelde in zijn professionele ontwikkeling: "Hij werd niet alleen bevestigd en bekrachtigd in zijn eigen leiderschapskwaliteiten, maar besefte ook dat hij zelf leiderschap kan tonen en actie kan ondernemen om verder te komen in zijn loopbaan. Voor sommige deelnemers werkt dit programma als een katalysator die vaak op een cruciaal moment komt wanneer ze twijfelen over hun professionele pad. Door meer inzicht te krijgen in wie ze zijn, waar hun sterke punten en behoeften liggen, en in hun teams, kunnen deelnemers duidelijke persoonlijke doelen stellen en actie ondernemen.”.
“Ik ben in dit programma eigenlijk wakker geschud om actief een leiderschapsrol te nemen. Het feit dat ik op basis van mijn onderwijs- en leiderschapsprestaties nu opleidingsdirecteur ben geworden, is een mooi voorbeeld van hoe Erkennen & Waarderen in de praktijk eruit kan zien,” - oud-deelnemer.
Tips voor het bouwen van sterke onderwijsteams
Wat zijn volgens onderwijstrainers Jaro en Kerstin belangrijke tips voor het bouwen van sterke onderwijsteams?
- Bewustzijn van teamfundamenten: werk aan een team met aandacht voor de vijf bouwstenen veiligheid, zingeving, erkenning, autonomie en verbinding. Deze elementen vormen de basis voor een effectief team.
Tip: zorg voor regelmatige momenten van reflectie en bespreek de status van deze vijf bouwstenen binnen je team. - Mensgericht leiderschap: leiderschap is mensenwerk! Creëer ruimte voor verbinding in je team want dit verhoogt het welzijn en de prestatie van teamleden.
Tip: maak ruimte voor persoonlijke check-ins en geef teamleden de mogelijkheid om hun gedachten en gevoelens te delen. - Zelfkennis en ontwikkeling: leiderschap begint met zelfkennis. Door je eigen krachten en valkuilen te kennen, word je beter in het herkennen van daarvan bij anderen.
Tip: investeer in persoonlijke ontwikkeling en moedig teamleden aan hetzelfde te doen.
Het BASOT-programma
Wat leer je precies in zo'n programma?
- Zelfinzicht en bewustwording: deelnemers krijgen beter inzicht in hun eigen behoeften en gedrag, wat hen helpt effectiever te functioneren binnen hun teams. “Dankzij dit programma heb ik mijn eigen grenzen beter leren kennen en aangeven,” vertelt een oud-deelnemer.
- Erkenning en waardering: het programma leert deelnemers hoe ze erkenning en waardering kunnen uiten binnen hun teams, wat bijdraagt aan motivatie en betrokkenheid.
- Veiligheid en vertrouwen: het creëren van een veilige omgeving waarin teamleden open en eerlijk kunnen communiceren, is een kerncomponent van het programma.
Ontmoetingsplek voor onderwijsleiders
Kerstin en Jaro streven ernaar dat het BASOT-programma blijft groeien als een ontmoetingsplek waar (beginnende) onderwijsleiders aan de VU elkaar kunnen ondersteunen en samen kunnen onderzoeken wat nodig is om effectieve teams te bouwen. Ze willen een cultuur van inclusief, waarderend en effectief leiderschap binnen de organisatie bevorderen: “We willen een gezamenlijke taal ontwikkelen en zaadjes planten voor effectief leiderschap door de hele VU.”
Wil jij zelfvertrouwen ontwikkelen in je leiderschap en de effectiviteit van je onderwijsteam versterken? Bezoek de VU-website voor meer informatie over het programma.