Berends heeft deze dagen redenen om trots te zijn. Nadat hij vorige maand het goede nieuws ontving dat zijn project over missie-georiënteerde innovatie financiering van de NWO krijgt, beloont hetzelfde instituut hem nu ook met een extra beurs voor zijn OPEN QUAL-project. Via dit project hoopt hij samen met zijn teamleden Fleur Deken en Philipp Tuertscher nieuwe inzichten te verkrijgen in het hergebruik van bestaande kwalitatieve data van andere onderzoekers en daarmee open science-principes te kunnen realiseren in een onderzoeksbenadering waarbij dat tot nu toe erg lastig is.
Het idee ontstond toen hij voorzitter van de stuurgroep van het VU Open Science-programma was en merkte dat hij open science principes moeilijk kon toepassen in zijn eigen kwalitatieve managementonderzoek. “Als je bijvoorbeeld een casestudy van het bedrijf Philips met interviews hebt, waarbij de namen van zowel de CEO als de koffiejuffrouw geregistreerd staan, dan kun je die interviews niet delen, omdat er aan de openbaring van de namen van de deelnemers juridische en ethische bezwaren hangen. Enerzijds heeft dat te maken met de AVG (privacywetgeving), maar anderzijds ook met afspraken over vertrouwelijkheid van data die er in het verleden tussen de onderzoeker en organisaties zijn gemaakt. En anonimisering van data is geen optie in dit geval omdat daarmee ook context en samenhang verloren gaat”, aldus Berends. En dat, zegt hij, maakt het lastig om aan de verwachtingen van financiers en beleidsmakers - om data zoveel mogelijk openbaar te maken - te kunnen voldoen.
Alternatief
Fleur Deken, één van de mede-initiatiefnemers achter OPEN QUAL, benadrukt dat het type onderzoek wat zij en haar collega’s doen vaak uit embedded en etnografisch onderzoek bestaat, waarbij wetenschappers meestal bij een organisatie twee à drie jaar data verzamelen. Deken: “Dat kost enorm veel tijd en middelen. Het zou zonde zijn als die data maar één keer gebruikt wordt.”
De methode, die zij samen met Berends en Tuertscher ontwikkelt, concentreert zich op het hergebruik van data zonder ruwe data te delen. Voorwaarde is wel dat er dan een gemeenschappelijke onderzoeksvraag ligt. Een kerngroep van onderzoekers stelt vervolgens een protocol op hoe de originele data geheranalyseerd kan worden door de oorspronkelijke onderzoekers. “Het idee is nog een keer met een andere blik naar dezelfde data te kijken.“
Daarbij, verklaart Deken, kan het ook de creativiteit onder onderzoekers in de hand werken. “In onze topjournals vinden we mooie voorbeelden van auteurs die bij toeval erachter kwamen dat ze over soortgelijke onderwerpen in diverse organisaties bruikbare data hadden verzameld. Daar zijn hele mooie papers uit voortgekomen.”
DANS en FAIR-data
“Uiteindelijk is dit alles een experiment waarbij via samenwerkingsverbanden wetenschappers en casestudies opnieuw bij elkaar worden gebracht om rijkere en innovatieve inzichten te produceren”, zegt Berends. Eén van die samenwerkingsverbanden is met DANS, het expertisecentrum voor onderzoeksdata. Doel is samen met hen een breder platform te gaan bouwen om de vindbaarheid van datasets te vergroten. Daarnaast is OPEN QUAL een aanvulling op de huidige methodologie van FAIR-data. Berends: “FAIR staat voor findable, accessable, interoperable en reusable. Bij ons staat reusable data centraal. Het is een experiment. We hebben een groot netwerk van internationale onderzoekers die hierin geïnteresseerd zijn. Hoe het in de praktijk gaat uitpakken, weten we nog niet. Het doel is om op basis van de gezamenlijke experimenten methodologische principes te formuleren.”
Deken is in ieder geval positief gestemd over het vijfjarige project : “Het zou niet alleen mooi zijn als we meer onderzoek uit de bestaande data halen, maar ook als wij in het kader van de ontwikkeling van open science nadenken hoe ons vakgebied van bedrijfs- en organisatiewetenschappen meer progressie kan maken. Dit kan een goede eerste stap zijn.”