Zien is geloven - De systemische filters die de publieke overtuigingen over klimaatverandering vormgeven
Waarom blijven beleid en publieke opinie achter in de klimaatstrijd? Marit Bogert onderzocht de invloed van wereldbeeld, sociale normen en media.
Klimaatverandering is een van de meest urgente en ingrijpende problemen waar de wereld momenteel mee te maken heeft. Hoewel wetenschappers het eens zijn over het bestaan en de oorzaken van klimaatverandering en de noodzaak van snelle en effectieve actie, ontbreekt het momenteel aan wereldwijd beleid dat met zekerheid de doelen van het Parijsakkoord zal halen. Tegelijkertijd bestaat er een kloof tussen de consensus onder wetenschappers en de perceptie daarvan bij het grote publiek, zowel over het bestaan als de aanpak van dit probleem (een consensus gap). Bogerts proefschrift richt zich op deze kloof en benadert die als een proces dat begint bij de productie van wetenschappelijke informatie en die via verschillende stappen leidt tot individuele meningen over klimaatverandering. Ze onderzoekt meerdere factoren die in dit proces een rol spelen: wereldbeeld (worldview), mediagebruik, media-inhoud en sociale context. Hoe dragen deze factoren bij aan de consensus gap, en hoe ze een rol kunnen spelen in het mogelijk overbruggen van die kloof?
Filters
Haar onderzoek richt zich op vier filters - het Dominant Sociaal Paradigma (DSP, oftewel de ongeschreven normen en waarden in de samenleving), mediaframing, mediagebruik en wereldbeeld - die elk op hun eigen manier iemands mening over klimaatverandering beïnvloeden. Het DSP van geïndustrialiseerde samenlevingen legt nadruk op economische groei en individualisme, waarbij de natuur en echt duurzaam beleid vaak het onderspit delven. Toch is het belangrijk om mensen meer achter effectief klimaatbeleid te scharen. Uit het onderzoek blijkt dat vertrouwen in de wetenschap en het gebruik van nieuwe of door gebruikers gegenereerde (social) media positief samenhangen met het geloof in klimaatverandering als menselijk veroorzaakt probleem. Consistente mediacontent over klimaatverandering is essentieel voor de publieke opinie. Toch laat analyse van populaire Amerikaanse tijdschriften zien dat er inconsistenties zijn in hoe verantwoordelijkheid voor klimaatverandering wordt weergegeven, waarbij tekst en beeld elkaar soms tegenspreken. Ook beïnvloeden iemands wereldbeeld en sociale interacties de persoonlijke perceptie van klimaatverandering.
Tegenstrijdige verhalen
Bogerts onderzoek laat zien dat de manier waarop onze maatschappij en mediasysteem functioneert een negatieve invloed heeft op de consensus gap over klimaatverandering. Het geïndustrialiseerde DSP en zijn economische en politieke druk draagt direct bij aan media-inhoud die verwarring en tegenstrijdige verhalen kan creëren over de oorzaken, mogelijke oplossingen en verantwoordelijke actoren voor klimaatverandering. Het geïndustrialiseerde DSP en de onderliggende systemen zijn niet geschikt om onnauwkeurige mediarepresentaties van klimaatverandering aan te pakken of de kloof tussen samenleving en natuur te overbruggen. Het onderzoek beschrijft opties voor het doorvoeren van de nodige veranderingen richting een ander DSP en een effectievere benadering van klimaatonderzoek en -communicatie. Dit kan onder meer door een focus op het bevorderen van verschillende soorten mens-natuurrelaties door middel van nieuwe collectieve doelen en waarden, en hervormingen in het mediasysteem. Daarnaast ligt er een rol voor de academische wereld en (milieu)wetenschappers in het veranderen van onze collectieve reactie op klimaatverandering.
Het onderzoek bestaat uit vier delen, met elke een eigen aanpak. Het eerste deel over het DSP en onze relatie met de natuur is gebaseerd op literatuuronderzoek. Het tweede deel over de invloed van vertrouwen in de wetenschap en gebruik van verschillende soorten media is gedaan door middel van meta-analyse (het vergelijken en samenbrengen van bestaand onderzoek om een uiteindelijke conclusie te trekken). Het derde deel, over de inhoud van tijdschriftartikelen over klimaatverandering, is gebaseerd op content-analyse (analyse van wat er exact in de tekst en afbeeldingen van een artikel staat). Het laatste deel, over de invloed van wereldbeeld, mediagebruik en sociale interactie over klimaatverandering (bijvoorbeeld hoe vaak je er met anderen over praat) op iemands mening over klimaat, is gebaseerd op enquêtes die daarna met statische modellen zijn geanalyseerd.
Meer informatie over het proefschrift
