De wereld vanuit mijn ooghoeken: hoe onze ogen en hersenen samenwerken
Onderzoek van Ines Verissimo werpt nieuw licht op de cruciale rol van perifere visie bij het sturen van onze aandacht en besluitvormingsprocessen. Als onderdeel van haar promotieonderzoek onderzocht Verissimo hoe onze hersenen en ogen samenwerken om de wereld buiten onze directe gezichtslijn te interpreteren - wat we zien vanuit ‘onze ooghoeken’.
“Hoewel centrale visie ons in staat stelt om de fijne details van een scène te zien, komt het grootste deel van wat we waarnemen binnen op een veel lagere resolutie, vanuit de periferie van ons gezichtsveld,” legt Ines Verissimo uit. Of we nu een vriend zoeken in een menigte of op een rommelige tafel onze sleutels proberen te vinden, onze extrafoveale (perifere) visie speelt een cruciale rol bij het bepalen waar we vervolgens naar kijken. Door oogbewegingspatronen en hersenactiviteit te bestuderen, biedt deze studie nieuwe inzichten in hoe ons visuele systeem snel informatie verwerkt in een dynamische omgeving.
Perifere visie
Het onderzoek van Verissimo toont aan dat mensen die meer last hebben van “visuele crowding” (waarbij objecten in de perifere visie in elkaar overlopen) langer nodig hebben om doelen te vinden en meer oogbewegingen maken. Verissimo: “Daarentegen kunnen mensen met minder visuele crowding meer informatie tegelijk verwerken, waardoor hun zoekopdrachten sneller en efficiënter verlopen.” Dit suggereert dat perifere visie een grote invloed heeft op ons vermogen om objecten in een afbeelding te vinden.
Hersenactiviteit
De studie toonde ook aan dat de hersenen bepaalde visuele kenmerken actief versterken wanneer we ons op een specifieke kleur concentreren. Uit MRI-gegevens bleek dat wanneer we naar een bepaalde kleur zoeken, zoals een rode auto in het verkeer, onze hersenen de verwerking van alle rode objecten versterken, ongeacht waar ze zich bevinden. Toch blijven objecten die zich direct voor ons bevinden het gemakkelijkst te detecteren. Dit onderstreept de natuurlijke voorkeur van ons visuele systeem voor centrale visie bij het selecteren van belangrijke informatie.
Praktische toepassingen
Deze bevindingen hebben brede toepassingen in onder andere gebruikersinterfaceontwerp en verkeersveiligheid. Door essentiële informatie te plaatsen op de plekken waar onze ogen van nature op focussen, kunnen digitale schermen, advertenties en verkeersborden beter leesbaar worden gemaakt. “Dit is vooral relevant voor bestuurders, die zowel hun centrale als perifere visie nodig hebben om veilig te navigeren,” legt Verissimo uit. Daarnaast kunnen mensen met een visuele beperking of aandoeningen zoals dyslexie, waarbij visuele crowding het lezen bemoeilijkt, baat hebben bij op maat gemaakte trainingstechnieken die de effecten van crowding verminderen.
Meer informatie over het proefschrift