Verborgen vrouwelijke stemmen in Bijbelse gelijkenissen blootgelegd: onderzoek roept op tot inclusiever bijbelbegrip
Theoloog Charel du Toit toont aan dat vrouwen – hoewel ze vaak niet letterlijk genoemd worden – toch een impliciete aanwezigheid hebben in drie bekende gelijkenissen uit het evangelie van Lucas: de verloren zoon, de vriend te middernacht en de barmhartige Samaritaan. Zijn bevindingen zetten traditionele interpretaties van deze teksten op scherp en dragen bij aan een inclusiever begrip van de Bijbel.
Door een combinatie van sociaal-wetenschappelijk onderzoek en feministische bijbelinterpretatie – ook wel hermeneutiek genoemd – ontwikkelde Du Toit een methode van ‘ont-dekkend lezen’. Deze manier van lezen legt het accent op wat er mogelijk wél bedoeld of aangevoeld werd door het oorspronkelijke publiek, ook als het niet expliciet in de tekst staat. Op die manier komt een verborgen vrouwelijke aanwezigheid naar voren die eeuwenlang over het hoofd is gezien.
Du Toit laat zien dat vrouwen een actieve rol speelden in het sociale leven van de eerste eeuw en dat deze rol ook doorklinkt in de verhalen van Lucas, zij het vaak tussen de regels door. Zijn analyse toont aan dat deze vrouwelijke stemmen geen uitzonderingen zijn, maar eerder een essentieel onderdeel van de context waarin de gelijkenissen zijn ontstaan. Daarmee wordt niet alleen het beeld van Bijbelse vrouwen rechtgetrokken, maar ook een belangrijke blinde vlek in de theologie aangepakt.
Du Toits bevindingen bieden handvatten voor geloofsgemeenschappen, theologiestudenten en predikanten om bijbelteksten opnieuw te lezen – met meer oog voor de rol van vrouwen. Dit kan gevolgen hebben voor preken, bijbelonderwijs en zelfs de manier waarop kerken hun leiderschap en gemeenschapsprojecten vormgeven.
Bovendien reikt de onderzoeksmethode verder dan de theologie. Door genderpatronen in oude teksten bloot te leggen, draagt deze benadering bij aan het doorbreken van hedendaagse genderongelijkheid. Zo kan de theologie ook een rol spelen in het aanpakken van maatschappelijke problemen zoals gendergerelateerd geweld en uitsluiting.
Du Toit onderstreept dat de Bijbel meer stemmen bevat dan vaak wordt aangenomen – en dat het herontdekken van deze stemmen nieuwe perspectieven biedt, zowel voor de wetenschap als voor de samenleving.
Meer informatie over het proefschrift
