Syrische vluchtelingen bieden succesvolle psychologische ondersteuning aan mede-vluchtelingen
Onderzoek toont aan: kort programma effectief in het verminderen van psychische klachten
Syrische vluchtelingen in Nederland kunnen elkaar succesvol helpen bij psychische klachten zoals angst en depressie. Door een kort programma (PM+, ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisatie) kunnen getrainde vluchtelingen zonder psychologische opleiding hun lotgenoten al effectief ondersteunen. Deze aanpak heeft minstens een jaar later nog steeds effect. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van psycholoog Anne de Graaff.
De Graaff onderzocht de werking van PM+ – een psychologisch programma van vijf sessies – bij Syrische vluchtelingen/asielzoekers. Deelnemers die deze hulp kregen, voelden zich maanden later duidelijk beter dan vluchtelingen die geen hulp kregen. Ze hadden minder stress, angst en depressieve gevoelens, en deze verbetering hield grotendeels ook na een jaar stand.
Belang van het onderzoek
Veel vluchtelingen/asielzoekers hebben schokkende gebeurtenissen meegemaakt. Ook in Nederland hebben vluchtelingen/asielzoekers vaak stressvolle ervaringen. Onder Syrische vluchtelingen/asielzoekers in Nederland kampt naar schatting één op de drie met een depressie, een angststoornis of posttraumatische stress stoornis. Toch maken relatief weinig vluchtelingen/asielzoekers gebruik van de geestelijke gezondheidszorg. Dat komt onder meer door lange wachttijden, taalbarrière, onbekendheid met het zorgsysteem en stigma.
De inzet van getrainde, (leken) hulpverleners uit de eigen gemeenschap biedt een oplossing. Deze hulpverleners bieden gerichte psychologische hulp, onder supervisie van een pychothearpeut of psychiater. De hulp is laagdrempelig, kortdurend en kan snel in de eigen taal worden ingezet. Bovendien is het gebaseerd op bestaande, wetenschappelijk bewezen effectieve therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie, maar dan aangepast voor gebruik door niet-specialisten.
Impact voor de samenleving
Deze aanpak is niet alleen menselijk en effectief, maar ook praktisch: het vermindert druk op de reguliere zorg en helpt een groep die anders vaak buiten de boot valt. Door vluchtelingen in te zetten om elkaar te helpen, wordt psychologische steun toegankelijker én cultureel passender.
Kortom: met de juiste training kunnen vluchtelingen/asielzoekers een waardevolle rol spelen in de mentale zorg voor hun eigen gemeenschap. Dit model biedt perspectief voor bredere inzet, ook bij andere groepen en in andere landen.
Meer informatie over het proefschrift