Dokters aanleren om samen met de patiënt te beslissen
In de gezondheidszorg betekent 'samen beslissen' wanneer de patiënt en de dokter samen beslissen over de beste zorg of behandeling voor de patiënt. Hoewel dit steeds belangrijker wordt gevonden, gebeurt het nog steeds niet altijd. Artsen spelen een belangrijke rol in het wel of niet toepassen ervan. Daarom onderzocht Laura Spinnewijn hoe 'samen beslissen' het best kan worden aangeleerd aan jonge dokters.
Uit Spinnewijns onderzoek blijkt dat de meeste trainingen voor ‘samen beslissen’ in de gezondheidszorg niet goed genoeg zijn om het echt te leren. Bestaande trainingen missen bijvoorbeeld het ervaringsleren en het reflecteren op wat er geleerd wordt. Ook als artsen feedback van patiënten krijgen, betekent dat niet automatisch dat ze beter nadenken over hun eigen handelen, misschien doordat ze niet genoeg begeleiding krijgen van hun mentors. Verder heeft de cultuur onder artsen, waarbij ze veel waarde hechten aan medisch bewijs en gewend zijn om zelf te kiezen voor de patiënt, invloed. Daarnaast blijken artsen het lastig te vinden om gezamenlijk met patiënten te beslissen als de zorg ingewikkeld wordt. De tegenstrijdigheden tussen wat ze gewend zijn te doen en wat ‘samen beslissen’ inhoudt kunnen leiden tot zowel het wél als het níet toepassen ervan.
Autonomie patiënten schiet door
Artsen nemen nog vaak beslissingen voor patiënten. Pogingen om de patiënt meer autonomie te geven komen wel voor, maar schieten daarin ook vaak door. Internist en hoogleraar Yvo Smulders benadrukte recent in het NRC en op Radio 1 nog dat patiënten vaak aan hun lot worden overgelaten door artsen, omdat ze niet genoeg steun krijgen bij moeilijke beslissingen over hun gezondheid. Echte en goede gedeelde besluitvorming vraagt een actieve bijdrage van artsen. Zij kunnen het beste inschatten welke medische zorgkeuzes aansluiten op de unieke behoeften van de individuele patiënt. Artsen lijken nog niet goed genoeg in staat om dit te doen.
Spinnewijn: “Bestaande en nieuwe initiatieven voor verbetering van ‘samen beslissen’ moeten meer rekening houden met de complexiteit ervan. Ook moeten ze meer en beter gebruik maken van kennis over hoe professionals leren en veranderen, vanuit andere wetenschappelijke disciplines buiten de medische wetenschap.”
Antropologisch onderzoek
Spinnewijn gebruikte verschillende onderzoeksmethoden. Zij maakte een systematisch overzicht van bestaande initiatieven om 'samen beslissen'. Ook onderzocht Spinnewijn de ervaringen van zorgverleners, patiënten, en een antropologische studie naar de cultuur onder dokters. Zij analyseerde de onderzoeksresultaten met behulp van verschillende wetenschappelijke theorieën vanuit de sociale wetenschappen.
Meer informatie over het proefschrift