Hoogleraar op de ‘Anton de Kom leerstoel Geschiedenis van kolonialisme en slavernij, en hun hedendaagse sociale, culturele en juridische doorwerking’ Guno Jones stelt in zijn oratie dat de geschiedenis van kolonialisme, slavernij en hun doorwerking niet op zichzelf staat, maar een strijdtoneel is van uiteenlopende perspectieven van mensen op die geschiedenis. Die hangen samen met tijd, context en politieke oriëntatie.
Anton de Kom is een belangrijke inspiratiebron voor dat inzicht. In de koloniale Surinaams-Nederlandse relatie raakte het onderwerp verknoopt met antikoloniaal en antikapitalistisch vrijheidsstreven en de reactie daarop.
Het doorbreken van de stilte over het onderwerp aan het eind van de twintigste eeuw in Nederland onthult een strijdtoneel over burgerschap, nationale identiteit en belonging. In de hedendaagse Surinaamse samenleving raakt het onderwerp verbonden me het debat over herstelbetalingen en grondenrechten.
In de Caraïbische delen van het Koninkrijk der Nederlanden speelt de staatkundige ongelijkheid een rol van betekenis. Dat probleemvelden rondom het thema ook transnationaal zijn blijkt uit het debat over de impact van het visumbeleid op onder meer het familieleven tussen Suriname en Nederland na de excuses van de Nederlandse regering.