Ter herinnering aan het Heilige Land
Oorspronkelijk bestond de kaart uit zes houtsnedes die in drie rijen van twee gerangschikt waren en tezamen een vierkant vormden van 60x60 cm. De kaart is gemaakt door Lucas Cranach (1472-1553). Hij werd door Frederik III, keurvorst van Saksen, aangetrokken als hofschilder. In 1493 maakte de vorst een pelgrimstocht naar het Heilige Land. Ter herinnering aan deze reis heeft Cranach de kaart gemaakt. De keurvorst was in die tijd een belangrijke mecenas en zorgde ervoor dat Cranach zijn eigen atelier kreeg in Wittenberg. Daar maakte hij schilderijen, kopergravures en houtsnedes. In 1529 portretteerde hij zijn vriend Maarten Luther.
Het wonder bij de Rode Zee
Dit soort kaarten werd ook gemaakt om bedevaartgangers meer beeld te geven bij Bijbelse verhalen. Hier is de tocht van het volk Israël door de woestijn verbeeld. In het Bijbelboek Exodus wordt het verhaal van de reis die de Joden maakten beschreven. Het begint met het vertrek van de Israëlieten uit Egypte. Ze moesten de Rode Zee oversteken om het land te kunnen verlaten. Door een wonder viel een deel van de zee droog. Dat is links onderaan op de kaart te zien. Het ‘Rot Meer’ is drooggevallen.
Later is een bewerkte verkleining van de kaart gebruikt voor verschillende bijbeluitgaven.
De kaart van the National Library of Israel in Jeruzalem is oorspronkelijk aangekocht bij de Nederlandse antiquaar Nico Israel. Hoogstwaarschijnlijk is het VU-kaartdeel ook bij hem gekocht door VU-bestuurder mr. H. Bos, die zijn kaarten naliet aan de Universiteitsbibliotheek.
Literatuur
- The History of Cartography Volume 3: Cartography in the European renaissance, part 2 / ed. By David Woodward. Chicago: University of Chicago Press, 2007. Early German maps of the Holy Land p. 1216-1218.
- Cranach as cartographer: the rediscovered Map of the Holy Land / Armin Kunz. In: Print Quarterly, 12 (1995)2, p.123-144
- Die Heiligland-Karte von Lucas Cranach den Älteren: das älteste Kartenfragment aus der Kartensammlung der Bibliothek der Freien Universität in Amsterdam / Lida Ruitinga.- [S.l.]: [s.n.], 1994. In: Cartographica Helvetica 1994 Heft 9, p. 40-41.
- Die digitale Umformung von Karten als Forschungshilfe: gezeigt am Beispiel der Heiligland-Karte von Lucas Cranach und der entsprechenden Karte in der Zürcher-Froschauer-Bibel. In: Cartographica Helvetica 1994 Heft 9, P.43-44.
- Zur Wiederauffindung der Heiligland-Karte von ca. 1515 von Lucas Cranach dem Älteren. In: Cartographica Helvetica, 1991 Heft3, p.22-27.
[Kaart van het Heilige Land] / Lucas Cranach de Oudere
Bekijk de kaart in de Beeldbank
Schaal [ca 1:850.000]
[Wittenberg: Lukas Cranach d. Ä., ná 1515]
Kaart(fragment): houtsnede.; 20 x 60 cm.
Signatuur: LL.05413gk
