Gaat bewegen ouderdom tegen?
‘Het lijkt een open deur maar het zorgt er inderdaad voor dat je lichaam langer gezond blijft. Je zult als 60-jarige nooit harder kunnen rennen dan een 20-jarige, maar je kunt de effecten van ouderdom wel fors uitstellen door regelmatig te sporten in combinatie met gezond eten. Het zorgt er namelijk voor dat ouderdomsziektes zoals diabetes en hart- en vaatziektes minder snel optreden. Bewegen maakt dus écht dat je gezond ouder kunt worden.’
Wat gebeurt er in je lijf als je beweegt?
‘Na een maaltijd stijgt je suikerspiegel en moet je lichaam werken om dit weer in balans te krijgen. Je alvleesklier maakt dan insuline aan die ervoor zorgt dat de suikers van het voedsel opgenomen wordt in je spierweefsel en verdeeld over je lichaam. Bewegen maakt dat de suikers van jouw maaltijd sneller opgenomen worden, onafhankelijk van insuline. Daarmee voorkom je dat de suikerconcentraties in je bloed te lang te hoog zijn, wat voor diabetes kan zorgen.’
‘Ook weten we dat als je beweegt, je hart zich beter kan ontspannen tussen de slagen door. Daardoor blijven je bloedvaten gezond en slibben ze niet dicht.’
‘En ook op mentaal vlak kan bewegen veel met je doen. Als je beweegt komen er namelijk allerlei stoffen zoals het hormoon irisine, van je spieren via je bloed naar je hersenen waardoor je beter kunt nadenken. Het heeft een positief effect op de hersenfuncties, depressieve gedachtes worden minder en je kunt je beter focussen.
Toch bewegen we met z’n allen te weinig. Welke problemen ontstaan als je te weinig beweegt?
‘Ze zeggen dat zitten het nieuwe roken is. Onderzoek laat inderdaad zien hoe slecht inactiviteit is. Als je namelijk te weinig beweegt en alleen afhankelijk bent van de insuline-aanmaak van je lichaam, dan worden spiercellen minder gevoelig voor insuline, waardoor je type-2 diabetes, ook wel suikerziekte kunt krijgen. Vroeger dachten we dat je deze ziekte vooral krijgt door obesitas. Nu weten we dat zelfs als je gezond eet, je door verlies van activiteit suikerziekte kunt ontwikkelen.’
‘Meestal is de energie die je binnenkrijgt door eten gelijk aan wat je verbruikt. Als je minder beweegt, dan verbruik je minder energie en blijft dit opgeslagen in je spiercel. Eten kan dan niet goed meer verwerkt worden en de energie wordt omgezet in vet. Allerlei stofwisselingsziektes kunnen dan optreden. Ook verandert de structuur van je hart als je niet beweeg en minder goed functioneert. Daarnaast kunnen mentale klachten verergeren als je te weinig beweegt.’
‘In Nederland staan we er trouwens best oké voor. We fietsen hier veel, eten relatief gezond en hebben een gematigd klimaat waarin we buiten kunnen sporten. Maar als je kijkt naar 30 jaar geleden, dan zie je dat mensen hier toch ook fors minder zijn gaan bewegen.
Hoeveel moet je bewegen om er langdurige gezondheidsvoordelen van te ervaren?
‘De gezonde grens van 10.000 stappen per dag is wat we ongeveer aanhouden. Probeer dan wel de hele dag te blijven bewegen en niet alleen een paar uur in de ochtend. Voor de gemiddelde mens is dan een combinatie van krachtsport en duurtraining goed. Je spieren blijven door krachttraining groot en sterk, wat ook weer tekenen van ouderdom – spierverlies – tegengaat. Duursport is juist weer goed om je energiek te blijven voelen en heeft positieve effecten op je hersenfuncties en je slaap.’
Rob Wüst is universitair docent bewegingswetenschappen. Zijn voornaamste onderzoeksinteresse ligt bij de vraag hoe mensen door beweging gezonder kunnen leven.
