Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Dit is het begin

Een documentaire over 100 uren bezetting van de VU in 1972

22 februari 1972: enkele honderden studenten bezetten de bestuursvleugel van het nog niet voltooide hoofdgebouw van de VU. Het was een protest tegen de kandidaatstelling voor de universiteitsraad, waar studenten ondervertegenwoordigd zouden zijn, en tegen het vereiste de doelstellingen van de VU te onderschrijven. De bezetters wilden democratische inspraak en een meer open universiteit. Na ruim vier dagen (100 uren) werd een compromis bereikt in het uitstellen van de termijn van de kandidaatstelling, en werd de bezetting opgeheven.

Met steun van de VUvereniging maakten oud-bezetter en programmamaker Jochum de Graaf en documentairemaker Willem Wisselink de documentaire 'Dit is het begin'. Ze bekijken de beelden uit 1972 terug met andere oud-bezetters. Hoe ging dat toen? En hoe kijkt men er nu op terug? We spreken Jochum de Graaf.

Hoe heb je de bezetting zelf beleefd?
Jochum: "Ik was nog maar negentien jaar, een snotjongen uit de provincie, en zat in mijn tweede jaar sociologie toen de bezetting er aan zat te komen. Heel veel studiegenoten van sociologie waren er bij betrokken en ik werd meegesleept door het enthousiasme. Die roep om democratisering, dat vond ik ook goed. De VU was een conservatief bolwerk. Het was ook een tijd van opstand tegen de ouderen. Dat generatieconflict, de maatschappelijke betrokkenheid, de oorlog in Vietnam, dat speelde toen heel erg. Ik heb me aangemeld bij de ordedienst; gangen bewaken, roosters maken. Hartstikke spannend, want er was een constante dreiging van politieoptreden."

Waarom wilde je deze documentaire maken?
"Ik kwam met een verhuizing een paar spullen tegen uit die tijd, en die bracht ik naar het Historisch Documentatiecentrum. Toen bleek dat ze daar niet veel hadden over het activisme in de jaren 70. Wat ze wel hadden was de film 'Bezet' over de 100-uren bezetting uit 1972. Ik sprak veel vrienden die nog levendige herinneringen hadden. En toen rijpte het idee om er een documentaire over te maken. Hoe was het verloop van die bezetting, hoe ontwikkelden die activisten zich en welke rol speelde die bezetting in hun verdere leven. Ze kwamen merendeels van gereformeerden huize en maakten een overgang naar het marxisme-leninisme."

Is er veel veranderd sinds - of door - de bezetting?
"Iedereen is het erover eens dat de onderhandelingen rondom de bezetting niet veel hebben opgeleverd. Maar het gaf wel een enorme boost aan de progressieve beweging aan de VU. D'r sluimerde daarvoor wel van alles, maar de studentenbeweging was maar heel beperkt. Met de bezetting deden wel 700 tot 1000 studenten mee, dus toen kwam het van de grond. In de tijd daarna werden er wel doelen bereikt, zoals meer zetels in de Universiteitsraad. Het was het begin van een kantelpunt in de geschiedenis van de VU. Van een conservatief bolwerk naar een diverse en meer open universiteit, zoals de VU nu is."

Zouden studenten van nu ook redenen hebben om tot actie over te gaan?
"Wat nog wel hetzelfde is, is de inzet om het probleem van de kamernood te adresseren, of de verlaging van de studiedruk en de acties rondom de studiefinanciering. Daarnaast gaat het nu ook om een heel andere orde van problemen. Ik denk dat de huidige studenten, als ze naar onze acties kijken, zullen zeggen dat het een totaal andere wereld was. Wij stonden op tegen de machthebbers van de VU, voor democratisering. Tegenwoordig gaat het om brede maatschappelijke vraagstukken: milieu, vluchtelingen, oorlog, woningnood. Dat zijn onderwerpen die niet specifiek met de VU te maken hebben. Wij wilden invloed op onze eigen studie. Studenten van nu hebben ook andere dingen aan hun hoofd."

Meer over Jochum de Graaf

Meer over Jochum de Graaf

Jochum de Graaf studeerde tussen 1970 en 1978 sociologie aan de VU. Tot 2018 was hij projectleider bij de Stichting Burgerschapskunde, het Instituut voor Publiek en Politiek en ProDemos, waar hij vanaf 1989 verantwoordelijk was voor de StemWijzer. Bij de bezetting in '72 was hij lid van de ordedienst. Niet lang daarna werd hij redacteur van studentenblad Pharetra. 'Dit is het begin' maakte hij samen met documentairemaker Willem Wisselink.