Hoe kan je namelijk überhaupt lesgeven zonder studenten? Of hoe kan je leren zonder expert? In het onderwijs zijn we dus hoe dan ook met elkaar verbonden, maar het gevoel van verbondenheid (sense of belonging) verschilt per persoon.
Verbinding is essentieel
De gevolgen van deze verschillen zijn groot. Onvoldoende interactie tussen studenten onderling en met docenten en staf kan aanleiding zijn voor een lage ‘sense of community’, het gevoel niet thuis te horen bij de opleiding, gevoelens van eenzaamheid en daarmee een hoger risico op studiestaken betoogt Tinto (2012). Studenten die zich daarentegen sterk verbonden voelen met de opleiding, docenten en hun medestudenten blijken succesvoller te zijn tijdens hun opleiding. Verbondenheid kan dus gezien worden als zowel een voorwaarde als een voorspeller van studiesucces (Elffers, 2018). We kunnen in het onderwijs dus niet om de verbinding heen, het is iets fundamenteels, maar hoe kan de verbondenheid bevorderd worden? Hoe kunnen we er met elkaar voor zorgen dat studenten, docenten en stafleden zich verbonden voelen met elkaar en met de opleiding? Students as partners biedt hier een antwoord op.
Voorbij klassiek gedachtegoed
Students as Partners is een samenwerking tussen studenten en docenten. Door samen te werken versterken ze niet alleen het onderwijs, ze versterken ook de verbinding tussen elkaar en tussen docenten, studenten én het onderwijs. Centraal in deze samenwerking staat de relatie tussen studenten en staf onderling, maar óók de relatie tussen student en staf. Willen we met elkaar de verbondenheid waarborgen, dan is het dus van belang om voorbij de klassieke rollen en rolverdeling te denken. Deze gedachte sluit mooi aan op het gedachtegoed van Students as Partners, waarbij student-staff partnerschap verder gaat dan het zien van de student als consument en ontvanger, maar houdt een wederkerig proces in, waarbij de student gezien wordt als een gelijkwaardige partner (Gravett, Kinchin & Winstone 2019). Een wijdgeaccepteerde definitie van zulk partnerschap gaat als volgt:
“A collaborative, reciprocal process through which all participants have the opportunity to contribute equally, although not necessarily in the same ways, to curricular or pedagogical conceptualisation, decision making, implementation, investigation, or analysis”
(Cook-Sather, Bovill & Felten 2014, pp. 6-7).
Blog: Verbinding tussen student en staf
Het waarderen van studenten
Partnerschap omvat een proces, niet een product, waarbij studentbetrokkenheid wordt bevorderd door samenwerking tussen student en staf. Je kan het dus zien als ‘een manier van’, in plaats van de partnerschap als het eindproduct te zien. Die ‘manier van’ heb ik zelf ook ervaren. Ik ben anderhalf jaar geleden begonnen als student-staf bij het CTL van de VU. Ik werd gevraagd om bij verschillende overleggen aan te schuiven, als student. Er werd naar mijn mening gevraagd en deze werd gewaardeerd, terwijl ik alleen maar dacht: ‘Ik zit hier met allerlei experts die weten waar ze het over hebben en ik ben een derdejaars bachelorstudent Onderwijswetenschappen zonder enige ervaring…' Het kostte tijd om het vertrouwen in mijzelf te laten groeien om zo van toegevoegde waarde te kunnen zijn binnen het team. Pas later kwam ik erachter dat ik niet dezelfde dingen hoefde te zeggen als mijn collega’s. Sterker nog, mijn visie en mening kreeg waarde, omdat ik vanuit de ogen van een student keek.
Dit vertrouwen in mijzelf en het besef niet te hoeven zijn zoals mijn collega’s kon groeien door de relatie die ik met ze had. Ze waarderen mij, zijn benieuwd naar wie ik ben, geven mij een stem en het belangrijkste: luisteren daarnaar. Een stem waarvan ik niet eens wist dat ik die had. Door deze vorm van interactie voel mij verbonden met mijn collega’s, met het CTL én met mijn studie. Precies zoals Tinto (2012) en Elfers (2018) pleiten. Students as Partners draagt dus wel degelijk bij aan verbinding.
Geen ‘wij’ vs ‘zij’, maar ‘ons’
Deze verbondenheid, het gevoel ergens bij te horen, zorgt ervoor dat welzijn, actieve betrokkenheid, cognitieve vaardigheden en studieprestaties niet in het geding komen. Laten we dus vooral in gesprek gaan met studenten, laten we elkaar zien als gelijkwaardige partners met eigen kwaliteiten en vaardigheden en laten we niet van een ‘wij’ en ‘zij’ spreken maar van ‘ons’. In het onderwijs bestaat geen ‘alleen’, we hebben elkaar nodig.
Het Students as Partners initiatief van de VU kan je helpen om te werken aan een partnerschap tussen student en staf, op alle verschillende niveaus. We kunnen samen sparren, advies geven of inspiratie bieden. Heb je hulp nodig of ben je geïnteresseerd in het initiatief en partnerschap? Stuur vooral een mailtje, we kunnen niet wachten om de verbinding met jou, en de studenten, te leggen!
Noah Rookmaker, n.s.rookmaaker@vu.nl