Patiëntgebonden vaardigheden + patiëntcontacten

Patiëntgebonden vaardigheden en patiëntcontacten

• Wat wordt bedoeld met patiëntgebonden vaardigheden en patiëntcontacten?

  Als student leer je tijdens de studie geneeskunde vaardigheden zoals het uitvoeren van lichamelijk onderzoek. Deze vaardigheden worden in alle studiejaren getraind. Voordat je met echte patiënten gaat werken oefen je de vaardigheden met en op medestudenten, simulatiepatiënten en voor een aantal onderzoeken op daarvoor specifiek opgeleide praktijkdocenten. Zelf ben je dus ook regelmatig proefpersoon voor je medestudenten. Deze trainingen geven je de mogelijkheid de patiëntgebonden vaardigheden goed te leren. 

  In de rol van dokter werk je aan je beroepshouding tegenover patiënten; in de rol van proefpersoon ervaar je hoe het is om patiënt te zijn. Hoe is het bijvoorbeeld om een gesprek met een dokter te voeren, een bepaald onderzoek te ondergaan en hoe komt het gedrag van de dokter op je over. Je geeft elkaar feedback. Enkele voorbeelden van vaardigheden die je met je medestudenten oefent zijn: bloeddruk meten, beluisteren van hart en longen en het testen van reflexen. De simulatiepatiënten en de praktijkdocenten zijn speciaal door Amsterdam UMC, locatie VUmc getraind. Zij geven goed aan hoe een gesprek of een onderzoek op hen overkomt. Zo krijg je naast de feedback van de begeleidende docent, feedback van een bijna echte patiënt. De praktijkdocent geeft feedback als docent en als patiënt

• Wanneer heb je je eerste patiëntcontact?

  Onderwijs met echte patiënten vindt plaats tijdens de praktijkstages in de bacheloropleiding en in de masteropleiding. Je eerste praktijkstage heb je aan het eind van bachelorjaar 1. In de masteropleiding vindt in vrijwel elke stage onderwijs met echte patiënten plaats. Je mag pas echte patiëntcontacten aangaan (anamnese en lichamelijk onderzoek) wanneer je na zorgvuldige oefening een zekere bekwaamheid hierin hebt gekregen bij beide geslachten.

• Waarom zijn hier speciale regels en richtlijnen voor?

  Je gedraagt je als student en aankomend arts professioneel in de omgang met anderen. Professioneel gedrag staat centraal tijdens je geneeskundeopleiding in Amsterdam UMC, locatie VUmc. Amsterdam UMC, locatie VUmc heeft met betrekking tot patiëntgebonden vaardigheden en patiëntcontacten specifieke regels en richtlijnen opgesteld.

  Naast deze specifieke regels en richtlijnen gelden natuurlijk de algemene omgangs- en fatsoensregels. Binnen de Vrije Universiteit en Amsterdam UMC, locatie VUmc worden ongewenste omgangsvormen (intimidatie, agressie en geweld, pesten, seksuele intimidatie en discriminatie) niet getolereerd.

• Samenvatting belangrijkste regels en richtlijnen.

  • Je houdt je meteen vanaf de start van de opleiding aan de geheimhoudingsplicht die voor artsen geldt. Deze geheimhoudingsplicht betreft zowel patiënten als medestudenten.
  • Je wordt ruim van tevoren op de hoogte gebracht van de aard en plaats van alle onderwijsonderdelen waarbij studenten op elkaar oefenen of in aanraking komen met patiënten en van de regels en richtlijnen die daarvoor gelden.
  • Je bent verplicht om in oefensituaties (ook) de rol van de patiënt aan te nemen. Dit is van belang voor je vorming tot arts, en je kunt alleen zelf actief oefenen wanneer andere studenten daartoe de gelegenheid bieden.
  • Het onderling oefenen van lichamelijk onderzoek – in de breedste zin van het woord (dus inclusief EHBO en fysiologie) – bij zowel mannen als vrouwen is verplicht voor alle studenten geneeskunde. Een uitzondering hierop is inwendig onderzoek. Dit onderzoek oefenen studenten nooit op elkaar. Voor het oefenen van deze onderdelen binnen het lichamelijk onderzoek worden alternatieven aangeboden. Het is voor alle studenten verplicht genitaal onderzoek via deze alternatieven te oefenen. NB: Wel is er mogelijkheid tot het oefenen van het borstonderzoek op elkaar onder begeleiding van een arts-docent in de masterfase.
  • Je mag pas echte patiëntcontacten aangaan (anamnese en lichamelijk onderzoek) wanneer je na zorgvuldige oefening een zekere bekwaamheid hierin hebt gekregen bij beide geslachten. 
  • In het algemeen kan worden gesteld dat er in de zorg vaak kledingvoorschriften zijn. De student is er verantwoordelijk voor tijdig bij de coördinatoren van de stages te informeren naar deze kledingvoorschriften, als student verwacht dat hij/zij mogelijk bezwaren hiertegen ervaart. Bij onderdelen van de opleiding waarbij je directe of indirecte patiëntcontacten hebt, gedraag je je professioneel en functioneel. Je zorgt ervoor dat je niet in negatieve zin opvalt. Je bent in optimale lichamelijke en geestelijke conditie, hebt een optimale hygiëne, zorgt dat de patiënt door jou geen onnodige last of ongemak heeft, zorgt dat er geen vermijdbare belemmering of verstoring van het patiëntcontact is, je geeft geen aanstoot aan anderen en hebt optimale aandacht voor de patiënt.
  • Wanneer je persoonlijke belemmeringen voelt bij het ondergaan van lichamelijk onderzoek, moet je dat ruim van tevoren zelf aangeven door een mail te sturen naar master.gnk.vu@amsterdamumc.nl. Daar zal de mail worden doorgestuurd naar de contactpersoon in de bachelor ofwel de master. Het principe hierbij is: alle onderwijsonderdelen zijn verplicht voor iedereen, tenzij je reële argumenten hebt die worden ondersteund door de opleiding.

  NB: Waar in de tekst patiënt staat, worden ook proefpersonen of simulatiepatiënten bedoeld.

• Waar kun je terecht met vragen/knelpunten over dit onderwerp?

  • Wanneer je persoonlijke belemmeringen voelt bij het ondergaan van lichamelijk onderzoek, moet je dat ruim van tevoren zelf aangeven door een mail te sturen naar master.gnk.vu@amsterdamumc.nl. Daar zal de mail worden doorgestuurd naar de contactpersoon in de bachelor ofwel de master. Het principe hierbij is: alle onderwijsonderdelen zijn verplicht voor iedereen, tenzij je reële argumenten hebt die worden ondersteund door de opleiding.