In 2011 is het LINC onderzoek gestart met zwangere vrouwen uit de regio's Den Helder, Purmerend en Zwolle. Tijdens de zwangerschap zijn verschillende onderzoeken gedaan en werden de kinderen in de hun eerste levensjaren gevolgd.
Kinderen worden dagelijks blootgesteld aan chemische stoffen, meestal via alledaagse producten en handelingen. Blootstelling begint echter al vóór de geboorte, aangezien chemische stoffen die in het lichaam van de moeder aanwezig zijn via de placenta het ongeboren kind kunnen bereiken. Bepaalde chemische stoffen kunnen de hormoonbalans verstoren (zogenaamde Endocrine Disrupting Chemicals (EDCs)), en blootstelling aan hormoonverstorende stoffen in de vroege levensfase kan schadelijk zijn vanwege de kwetsbaarheid van de foetus.
De LINC studie is een prospectief geboortecohort en is ontworpen om blootstelling aan chemische stoffen in de vroege levensfase en gezondheidseffecten bij kinderen te bestuderen. De LINC studie heeft drie locaties in Nederland (Zwolle, Den Helder en Purmerend). Informatie over blootstelling aan chemische stoffen is voornamelijk rond de geboorte verzameld (navelstrengbloed, placenta, urine, meconium en borstmelk). De ontwikkeling, zowel fysiek als gedragsmatig, van de kinderen is bijgehouden. Verder verzamelen we gegevens over de omgeving van de kinderen, met een specifieke focus op de binnenomgeving thuis.
Het LINC onderzoek was ontworpen om associaties tussen vroege blootstelling aan chemische stoffen en de ontwikkeling en gezondheid van kinderen te bestuderen. De studies geeft mogelijkheden om bevindingen uit experimentele studies te valideren, maar kan ook hypotheses genereren die in vitro en/of in vivo getest kunnen worden. We hebben blootstelling aan een grote hoeveelheid chemische stoffen vroeg in het leven gemeten (momenteel meer dan 90 stoffen gemeten). Omdat verschillende samples zijn verzameld, biedt het LINC onderzoek allerlei mogelijkheden om verschillende paden tussen blootstelling en gezondheidsuitkomst te onderzoeken.
Resultaten en wetenschappelijke publicaties over LINC
Uitgelicht:
LINC onderzoeksprotocol
In dit artikel staat het volledige protocol van de eerste fase van de LINC studie beschreven:
Blootstelling en geboortegewicht
Meisjes met hogere blootstelling aan DDE en PFOS hadden een hoger geboortegewicht dan meisjes met lagere blootstelling. Er zijn indicaties voor vergelijkbare effecten bij DEHP (een ftalaat, weekmaker) metabolieten.
Blootstelling en groei in het eerste levensjaar
Jongens met een lagere blootstelling aan DDE en metabolieten van DEHP, MEOHP en MECPP, had een hoger BMI in het eerste levens jaar en hadden een hoger BMI bij 6 en 11 maanden.
Blootstelling en schildklierhormoon
Het schildklierhormoon is een belangrijk hormoon in de ontwikkeling van de hersenen. Meisjes met de hoogste DDE- en perfluoroctaanzuur (PFOA)-niveaus hadden hogere thyroxine (T4)-niveaus. Er werd een negatieve associatie gevonden voor jongens die werden blootgesteld aan het tweede kwartiel versus het eerste kwartiel.
PFAS in navelstrengbloed in relatie tot gedrag
In dit artikel worden de associates van PFAS concentraties in navelstrengbloed gelegd met gedrag bij 18 maanden oude kinderen. Prenatale blootstelling aan PFOA was negatief geassocieerd met externaliserend gedrag in jongens. Resultaten waren verschillend voor jongens en meisjes.
Vlamvertragers in de woonomgeving van LINC kinderen
Karakteristieken van elektronische apparaten waren geassocieerd met hogere organofosfaat vlamvertragers in huisstof. Bijvoorbeeld, huizen waar electronica meer uren per dag aanstaan, hadden hogere niveaus vlamvertragers in huisstof. Daarbij toont deze studie aan dat er meer vlamvertragers in de woning zijn in huishoudens waarin minder stofgezogen wordt dan huishoudens die frequent stofzuigen.
Vlamvertragers op de handen van 8-18 maanden oude LINC kinderen
Op alle handen werden vlamvertragers aangetroffen. Daarnaast bleek dat kinderen die meerdere keren per week met elektronica spelen hogere concentraties vlamvertragers op hun handen hebben dan kinderen die 1 keer per maand of nooit met elektronica spelen.
Lijst van publicaties:
Čechová, E., Vojta, Š., Kukučka, P., Kočan, A., Trnovec, T., Murínová, Ľ. P., de Cock, M., van de Bor, M., Askevold, J., Eggesbø, M., & Scheringer, M. (2017). Legacy and alternative halogenated flame retardants in human milk in Europe: Implications for children’s health. Environment International, 108, 137–145. https://doi.org/10.1016/J.ENVINT.2017.08.008
de Cock, M., de Boer, M. R., Lamoree, M., Legler, J., & van de Bor, M. (2014). First Year Growth in Relation to Prenatal Exposure to Endocrine Disruptors — A Dutch Prospective Cohort Study. International Journal of Environmental Research and Public Health 2014, Vol. 11, Pages 7001-7021, 11(7), 7001–7021. https://doi.org/10.3390/IJERPH110707001
de Cock, M., de Boer, M. R., Lamoree, M., Legler, J., & van de Bor, M. (2016). Prenatal exposure to endocrine disrupting chemicals and birth weight-A prospective cohort study. Journal of Environmental Science and Health - Part A Toxic/Hazardous Substances and Environmental Engineering. https://doi.org/10.1080/10934529.2015.1087753
de Cock, M., De Boer, M. R., Lamoree, M., Legler, J., & van de Bor, M. (2014). Prenatal exposure to endocrine disrupting chemicals in relation to thyroid hormone levels in infants-a Dutch prospective cohort study. Environmental Health: A Global Access Science Source, 13(1), 1–10. https://doi.org/10.1186/1476-069X-13-106
de Cock, M., Quaak, I., Sugeng, E. J., Legler, J., & van de Bor, M. (2016). Linking EDCs in maternal Nutrition to Child health (LINC study) - Protocol for prospective cohort to study early life exposure to environmental chemicals and child health. BMC Public Health, 16(147). https://doi.org/10.1186/s12889-016-2820-8
Govarts, E., Iszatt, N., Trnovec, T., de Cock, M., Eggesbø, M., Palkovicova Murinova, L., van de Bor, M., Guxens, M., Chevrier, C., Koppen, G., Lamoree, M., Hertz-Picciotto, I., Lopez-Espinosa, M. J., Lertxundi, A., Grimalt, J. O., Torrent, M., Goñi-Irigoyen, F., Vermeulen, R., Legler, J., & Schoeters, G. (2018). Prenatal exposure to endocrine disrupting chemicals and risk of being born small for gestational age: Pooled analysis of seven European birth cohorts. Environment International, 115, 267–278. https://doi.org/10.1016/J.ENVINT.2018.03.017
Legler, J., Hamers, T., Van Eck Van Der Sluijs-van De Bor, M., Schoeters, G., Van Der Ven, L., Eggesbo, M., Koppe, J., Feinberg, M., & Trnovec, T. (2011). The OBELIX project: early life exposure to endocrine disruptors and obesity. The American Journal of Clinical Nutrition, 94(6), S1933–S1938. https://doi.org/10.3945/AJCN.110.001669
Quaak, I., de Cock, M., de Boer, M., Lamoree, M., Leonards, P., & van de Bor, M. (2016). Prenatal exposure to perfluoroalkyl substances and Behavioral development in children. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(5), 511. https://doi.org/10.3390/ijerph13050511
Quaak, I., de Cock, M., de Boer, M., & van de Bor, M. (2015). Infant Sleep Duration is Related to Externalizing Behavior at the Age of 18 Months: Results from a Dutch Cohort Study. Journal of Sleep Disorders & Therapy, 5(229). https://doi.org/10.4172/2167-0277.1000229
Sugeng, E. J., de Cock, M., Leonards, P. E. G., & van de Bor, M. (2018). Electronics, interior decoration and cleaning patterns affect flame retardant levels in the dust from Dutch residences. Science of the Total Environment, 645, 1144–1152. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.07.127
Sugeng, E. J., de Cock, M., Leonards, P. E. G., & van de Bor, M. (2020). Toddler behavior, the home environment, and flame retardant exposure. Chemosphere, 252, 126588. https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2020.126588
Sugeng, E. J., de Cock, M., Leonards, P. E. G., & van de Bor, M. (2021). Association of exposure to organophosphate flame retardants and children’s behavior at a median age of 18 months. Environmental Advances, 100077. https://doi.org/10.1016/j.envadv.2021.100077
Sugeng, E. J., Leonards, P. E. G., & van de Bor, M. (2017). Brominated and organophosphorus flame retardants in body wipes and house dust, and an estimation of house dust hand-loadings in Dutch toddlers. Environmental Research, 158, 789–797. https://doi.org/10.1016/J.ENVRES.2017.07.035
Contact:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dr. Eva Sugeng.
Project team:
- Dr. Eva Sugeng
- Dr. Virissa Lenters
- Amber Koert, MSc
Subsidies
Het LINC onderzoek is gefinancieerd door het Europese Commissie programma: Seventh Framework Programme [FP7/2007-2013] met subsidieovereenkomsten OBELIX n° 227391, INFLAME n° 264600, en DENAMIC n° 282957.