Walging lijkt te zijn geëvolueerd om ons te beschermen tegen bronnen van ziektekiemen, zoals bedorven voedsel. “We zeggen echter ook te walgen van sommige politici, misbruikers van kwetsbaren, of vrienden die na een onvergeeflijke daad hebben afgedaan,” legt Joshua Tybur uit. Wetenschappers hebben moeite te begrijpen hoe een emotie als walging zich verhoudt tot zulke morele oordelen.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft besloten een Vici-beurs toe te kennen aan Tybur voor het project Morele walging: Een Cognitief Perspectief (MORDISGUST). “In dit project zullen we het verband tussen walging en morele normovertredingen in meerdere landen met verschillende culturen, talen en morele waarden onderzoeken,” zegt Tybur. “De bevindingen zullen ons meer inzicht geven in hoe walging en moreel oordelen elkaar beïnvloeden.”
Hoewel veel van Tyburs eerdere onderzoek zich heeft gericht op walging door ziekteverwekkers, zal dit project zich richten op de walging die wordt opgeroepen door morele overtredingen en die niets te maken hebben met ziekteverwekkers. “Dit fenomeen vormt een grote uitdaging voor affectieve wetenschappers, moraalpsychologen en filosofen,” merkt hij op. “Al decennialang volg ik het debat over de aard (en zelfs het bestaan) van morele walging, maar ik heb weinig vooruitgang gezien. Dit project is bedoeld om dit onderzoeksveld vooruit te helpen – en mogelijk ook enkele openstaande vragen definitief te beantwoorden.”
Tybur is hoogleraar Psychologie en Infectieziekten aan de afdeling Experimentele en Toegepaste Psychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam, waar hij sinds 2011 werkt. Zijn werk richt zich in brede zin op het begrijpen van de manier waarop mensen geëvolueerd zijn en leren omgaan met bedreigingen en kansen binnen sociale interacties. In zijn eerdere werk, gefinancierd door ERC Starting- en ERC Consolidator-beurzen, combineerde hij benaderingen uit de sociale psychologie, persoonlijkheidspsychologie, cognitieve psychologie, crossculturele psychologie, gedragsgenetica en evolutionaire biologie, grotendeels om te begrijpen hoe denkpatronen en samenlevingen geëvolueerd zijn om met dreigingen van ziekteverwekkers om te gaan.. Lees meer over zijn werk op zijn website.
“Al jaren boekt sociale psychologie aan de VU vooruitgang in het begrijpen van de raakvlakken tussen vertrouwen, emotie, samenwerking en moraliteit,” zegt Tybur. “De middelen die door de Vici beschikbaar worden gesteld, stellen ons in staat om deze onderzoekslijnen verder uit te breiden. Het project zal ook twee van onze huidige sterke punten – crosscultureel onderzoek en open science – een nieuwe impuls geven.” Het Vici project omvat vier crossculturele studies, elk met steekproeven uit twintig landen. De empirische artikelen uit het project zullen worden gepubliceerd als registered reports.
De Vici-financiering van NWO is een van de grootste wetenschappelijke premies in Nederland en is bedoeld voor gevorderde onderzoekers. Deze financiering stelt wetenschappers in staat een eigen innovatieve onderzoekslijn op te zetten en een eigen onderzoeksgroep samen te stellen.
