Uit het Geven in Nederland-onderzoek van 2022 blijkt dat maar 5% van de Nederlandse huishoudens geld geeft aan onderwijs en onderzoek. Maar waarom ontvangen goededoelenorganisaties op andere terreinen veel vaker donaties?
Een mogelijke verklaring ligt in de mening van Nederlanders over welke taken goede doelen op zich zouden moeten nemen in de maatschappij. In 2016 hebben we mensen over dit onderwerp bevraagd in het Geven in Nederland-onderzoek. We hebben tien verschillende terreinen genoemd en gevraagd of zij een taak voor goededoelenorganisaties vinden of voor de overheid.
Uit deze figuur wordt direct duidelijk dat de meerderheid van de ondervraagden van mening is dat onderwijs en onderzoek tot het takenpakket van de overheid behoren, en niet tot dat van goede-doelenorganisaties. Maar liefst 69% geeft aan dat onderwijs en onderzoek uitsluitend een taak van de overheid moet zijn, terwijl 28% van de mensen van mening is dat dit voornamelijk een overheidstaak zou moeten zijn. Dat wil zeggen dat slechts een klein gedeelte een rol voor goededoelenorganisaties ziet op dit gebied.
We zien grote verschillen tussen terreinen waarop goededoelenorganisaties actief zijn. In het geval van cultuur geeft 63% aan dat ze dit uitsluitend of voornamelijk als een overheidstaak zien (ten opzichte van 98% bij onderwijs en onderzoek). Bij kerk en levensbeschouwing zegt slechts 18% dit. Er zijn ook een aantal doelen waar de opvattingen vergelijkbaar zijn met die over onderwijs en onderzoek. Zo beschouwt 88% van de ondervraagden milieubehoud eerder als een overheidstaak dan als een taak voor goededoelenorganisaties.
Uiteraard sluiten deze cijfers niet uit dat andere overwegingen een rol spelen bij de terughoudendheid om onderwijs en onderzoek, en daarmee universiteitsfondsen, te steunen. Desalniettemin geven deze cijfers inzicht in één van de mogelijke verklaringen voor het lagere geefgedrag aan dit type doel.
Deze informatie wordt ook gebruikt in: Universiteiten moeten hun alumni koesteren (van Riethoven, 31 augustus 2023, Financieel Dagblad). https://fd.nl/samenleving/1487039/universiteiten-moeten-hun-alumni-koesteren
De code waarop deze gegevens en het figuur is gebaseerd, vind je hier: https://osf.io/a9pk7/