Het gaat om:
Grootte doet er toe: natuurkunde onder een laser-vergrootglas van natuurkundigen Kjeld Eikema & Hendrick Bethlem
Geavanceerde lasers en atoomklokken maken het nu mogelijk om de kernstraal in atomen te bepalen door heel nauwkeurig te kijken naar de kleuren die atomen absorberen of uitzenden. Eikema en Betlehem gebruiken helium en vergelijken dit met metingen in een exotische variant “muonisch helium” dat gemaakt wordt in deeltjesversnellers. De uitkomst van beide metingen zou gelijk moeten zijn, maar is dat ook zo? De onderzoekers willen afwijkingen die recent gevonden zijn veel nauwkeuriger onderzoeken met gewoon helium om op die manier aanwijzingen te vinden voor onbekende natuurkunde en de nauwkeurigheid van fundamentele natuurconstanten te verbeteren.
Het licht aan: Efficiënte simulaties van licht-materie interacties van theoretisch chemicus Arno Förster
Een groot probleem in de chemie en biologie is het begrijpen hoe grote moleculen reageren op licht. Theoretische simulaties kunnen helpen bij het ontrafelen van de onderliggende mechanismen, maar de huidige simulatietechnieken zijn vaak niet nauwkeurig genoeg of te rekenintensief voor praktische toepassingen. Förster stelt voor om nieuwe ef-fecten in de simulaties op te nemen die nog niet eerder zijn overwogen, maar tegelijkertijd andere effecten uit te sluiten die anders tot onbetaalbaar hoge simulatiekosten zouden leiden. Deze aanpak levert nauwkeurigere resultaten tegen lagere kosten en zal onderzoekers helpen om de interacties van complexe moleculen met licht beter te begrijpen.
Beheersing van de zoete synthese van organische chemicus Thomas Hansen
Bacteriële koolhydraten bezitten fascinerende biologische eigenschappen zoals antimicrobiële-, antivirale- en antitumoreffecten. Het synthetiseren van deze vaak gedeoxygeneerde suikers voor gedetailleerd onderzoek blijft uitermate uitdagend vanwege de moeilijke beheersing van glycosyleringsreacties. De afwezigheid van zuurstofgroepen verhindert het gebruik van gevestigde strategieën die gebruikt worden voor de synthese van traditionele koolhydraten van zoogdieren. Hansen wil dit probleem aanpakken door moderne organokatalyse te gebruiken om glycosyleringsreacties te sturen. De ontwikkelde methode zal nieuwe mogelijkheden creëren voor toegang tot de grote diversiteit aan bacteriële koolhydraten, wat bijdraagt aan het glycobiologische en glycomedische onderzoek.
Het effect van stresshormonen op geheugen-coderende hersencellen van neurowetenschappers Harm Krugers (UvA) & Michel van den Oever
Stressvolle ervaringen worden over het algemeen goed onthouden. Wel zijn dergelijke herinneringen vaak minder nauwkeurig, wat resulteert in geheugengeneralisatie (het herinneren van de stressvolle gebeurtenis wanneer dit niet relevant is). Dit effect ontstaat door stresshormonen. Kruger en Van den Oever gaan onderzoeken hoe stresshormonen de generalisatie van het geheugen versterken door de specifieke cellen in de hersenen te bestuderen die cruciaal zijn voor opslaan van herinneringen. Daarvoor bestuderen zij de specifieke eigenschappen van deze cellen, hun verbindingen, en hoe we de effecten van stresshormonen ongedaan kunnen maken om geheugengeneralisatie te voorkomen.
Translation: Gereguleerde receptoractivatie door hetzelfde ligand van scheikundige Christopher Schafer
GPCRs zijn receptoren op het celoppervlak die verantwoordelijk zijn voor het omzetten van externe signalen in cellulaire reacties. Deze receptoren reageren op een verscheidenheid aan stimuli en produceren signaleringsreacties die processen aansturen, waaronder celmigratie, proliferatie en immuun respons. In sommige gevallen leidt hetzelfde signaal tot afzonderlijke effecten van vergelijkbare receptoren. Hoe GPCRs externe signalen vertalen in specifieke reacties is het onderwerp van uitgebreid onderzoek. In deze studie zullen we de mechanismen bepalen die zijn geëvolueerd om hetzelfde signaal te vertalen naar afzonderlijke signaleringsroutes. Deze resultaten zullen inzicht geven in de ‘biased’ signalering na GPCR-activatie.
Lees over de andere toekenningen op de website van NWO