Dit blijkt uit een grootschalig kwalitatief onderzoek onder ruim 2.000 boeren, verspreid over vier perioden. Tijdens de uitvoering van het Agroconvenant (2008-2020) werden boeren geconfronteerd met doelstellingen op het gebied van energie en klimaat. Tegelijkertijd rees de vraag wat klimaatvriendelijk gedrag beïnvloedt en hoe deze transitie kan worden versneld. Met dit onderzoek is hier meer inzicht in gekomen, door ook 19 diepte-interviews af te nemen en aanvullende data-analyse van meer dan 6.000 melkveebedrijven over een periode van vier jaar
Verschillende motieven voor klimaatmaatregelen
''De bereidheid om broeikasgassen te verminderen groeit, maar investeringen in duurzaamheid komen pas aan bod als er winst gemaakt wordt, en andere prioriteiten, zoals stikstofmaatregelen, zijn gewaarborgd'', legt Moerkerken uit. ''Niet elke boer pakt klimaatmaatregelen op dezelfde manier aan. De keuze voor specifieke acties hangt samen met de manier waarop een boer zijn bedrijf runt.'' Innovatieve boeren nemen sneller klimaatacties, terwijl boeren die zich vooral richten op kostenbesparing eerder geneigd zijn om energiebesparende maatregelen te treffen. Boeren met een sterk klimaatbewustzijn zetten zich juist meer in voor het verminderen van methaanuitstoot.
Experimenteren met methaanreductie
Opvallend is dat ongeveer een derde van de boeren experimenteert met methaanreductie, maar deze maatregelen later weer loslaat. De redenen zijn lage winstgevendheid en praktische nadelen binnen de bedrijfsvoering. Energiebesparing is daarentegen wel breed geaccepteerd. Vrijwel alle boeren nemen maatregelen om hun energieverbruik te verlagen, en het aandeel dat investeert in hernieuwbare energie steeg tot 45% in 2020.
Mechanisering verhoogt energiegebruik
Maar, energie-efficiëntie in de melkveehouderij wordt bepaald door twee tegengestelde krachten. Moerkerken: ''Een grotere productieomvang leidt doorgaans tot efficiënter energiegebruik. Tegelijkertijd zorgt verdere mechanisering, zoals de inzet van melk- en voerrobots, voor een stijgend energieverbruik. Hoewel zonnepanelen een effectieve maatregel zijn om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen, blijkt mechanisering een blijvende uitdaging.''
Methaanuitstoot vraagt om realistische doelen
Methaanuitstoot is onlosmakelijk verbonden met de spijsvertering van koeien en kan niet volledig worden geëlimineerd. Het onderzoek adviseert daarom om realistische langetermijndoelen te stellen voor methaanreductie, zonder schadelijke neveneffecten voor de dieren. Daarnaast is een correcte berekening van methaanuitstoot noodzakelijk. Momenteel wordt de opwarmingsfactor van fossiel methaan gebruikt, terwijl het IPCC aanbeveelt een aparte factor voor biogeen methaan uit koeien te hanteren.