Hoe draagt natuur bij aan gezondheid en welzijn? En hoe kunnen zorgprofessionals deze kennis toepassen in de praktijk? De vernieuwde Handleiding Natuur en Gezondheid geeft antwoord. Deze derde editie is geschreven door universitair hoofddocent klinische psychologie Jolanda Maas van de Vrije Universiteit Amsterdam en Annette Postma van Gezond&Groen.
De herziene handleiding bundelt de nieuwste inzichten uit systematische reviews en meta-analyses over de relatie tussen natuur en gezondheid. Voor het eerst ligt de focus niet alleen op preventie, maar ook op herstel en behandeling van mensen met gezondheidsproblemen – zoals mentale klachten of chronische aandoeningen. Ook het inzetten van natuur als vorm van duurzame zorg en onderdeel van planetaire gezondheid komt aan bod.
“We weten inmiddels: natuur werkt. Tijd voor actie in de zorgpraktijk,” aldus Maas, die al bijna twintig jaar onderzoek doet naar de impact van natuur op gezondheid. “Waar in 2000 nog nauwelijks studies waren, zijn er nu veel meer kwalitatief sterke onderzoeken. Ook komen er steeds meer onderzoeken die nagaan wat baten zijn van de inzet van natuur voor mensen met gezondheidsproblemen. De studies wijzen allemaal dezelfde kant op: hoe meer blootstelling aan natuur, hoe beter voor de gezondheid.”
Praktisch toepasbaar en wetenschappelijk onderbouwd
Zorgprofessionals erkennen vaak het belang van natuur, maar missen nog regelmatig de wetenschappelijke onderbouwing of praktische tools om ermee aan de slag te gaan. Deze handleiding biedt de wetenschap. Dat is voor medische professionals een voorwaarde om natuur als bron voor gezondheid serieus te nemen. Naast een overzicht van de belangrijkste werkingsmechanismen – zoals stressreductie, bevordering van bewegen en versterking van het immuunsysteem – bevat de gids ook verwijzingen naar praktische hulpmiddelen voor (para)medici en hun ketenpartners uit sociaal domein en groen, waaronder de vernieuwde Toolkit Natuur voor Gezondheid.
Maas: “Het gaat niet alleen om vergroening van de (zorg)omgeving. Zorgprofessionals kunnen de natuur ook veel bewuster inzetten ten behoeve van hun cliënten. Denk aan zorgverleners die buiten consulten geven of patiënten verwijzen naar groene activiteiten.”
Postma: “Vooral mensen met een lage sociaaleconomische positie gaan vaak niet uit zichzelf naar de natuur, maar blijken de meeste baat ervan te hebben. De warme hand van een zorgverlener, die hen verwijst of begeleidt, helpt hen om meer te bewegen, ontspannen of ontmoeten. En dat draagt bij aan hun gezondheid. De handleiding en toolkit helpen zorgverleners om dat praktisch en snel op te pakken.”
Wat is er nieuw in deze editie?
- Toevoeging van meta-analyses voor een sterker wetenschappelijk fundament
- Aparte paragraaf over effecten van natuur bij ziekte en herstel
- Meer praktische tips en verwijzingen naar hulpmiddelen
- Natuur inzetten voor planetaire gezondheid en duurzame zorg.
Voor wie is de handleiding bedoeld?
De Handleiding Natuur en Gezondheid is gericht op zorgprofessionals die natuur willen integreren in hun werk. Denk aan (huis)artsen, praktijkondersteuners, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, psychologen en sociaal werkers.
De handleiding is een initiatief van Annette Postma (Groen & Gezond) en werd ontwikkeld in samenwerking met Vereniging Arts en Leefstijl, Alles is Gezondheid en Jolanda Maas van de Vrije Universiteit Amsterdam. Mede mogelijk gemaakt door: KAMG, Groene Zorg Alliantie, De Groene Huisarts, De Duurzame Verpleegkundige, De Buitenpsychologen en de VU.
Aan de slag met praktische tools
Dat natuur een meerwaarde heeft voor gezondheid, blijkt. Maar hoe ga je hier vervolgens mee om? Hoe zet je de natuur in voor gezondheid? In de vernieuwde toolkit Natuur voor Gezondheid, www.natuurvoorgezondheid.nl vind je allerlei handige handleidingen, oefeningen, inspiratieverhalen, een stappenplan en video’s om direct mee aan de slag te gaan.