Bij boksen, taekwondo en worstelen krijgen deelnemers willekeurig een kledingkleur toegewezen: rood of blauw. Als de kleur geen enkele invloed zou hebben, zou het aantal winnaars in rood even groot moeten zijn als het aantal winnaars in blauw. Eerder onderzoek uit 2005 lijkt erop te wijzen dat het dragen van rood samenhangt met een hogere winkans bij Olympische vechtsporten, vooral als de tegenstanders aan elkaar gewaagd zijn. Maar dit is nooit systematisch onderzocht op basis van meerdere toernooien, vertelt sociaal psycholoog Leonard Peperkoorn. Daarom heeft hij samen met collega’s naar 6589 wedstrijdresultaten gekeken tijdens zeven Olympische Zomerspelen en negen Wereldkampioenschappen boksen. Door gebruik te maken van geavanceerde analysetechnieken onderzochten ze of het dragen van rood daadwerkelijk een statistisch voordeel oplevert. De resultaten van dit onderzoek zijn gepubliceerd in Scientific Reports.
Bewustwording
“Wanneer we kijken naar wedstrijden met een klein niveauverschil tussen de tegenstanders, dus waarbij ze ongeveer evenveel punten hebben gescoord, dan is er wél een rood voordeel bij wedstrijduitslagen tot en met 2004”, vertelt Peperkoorn. Hier werden 56 procent van de wedstrijden gewonnen door ‘rode atleten’. In 2005 werd voor het eerst melding gemaakt van een mogelijk voordeel voor atleten in rood tenue. “Daarom hebben we de situatie vóór en na de bekendwording van het effect onderzocht.”
Als men alle wedstrijden over de periode 1996 – 2020 bekijkt, werd 50,5 procent gewonnen door atleten in rood. “We vonden hierbij geen statistisch significant voordeel voor het dragen van rood”, aldus Peperkoorn. “Ook bij wedstrijden die gelijk opgingen was het verschil niet zo groot dat het significant genoemd kan worden, atleten in het rood wonnen 51,5 procent van de tijd.”
Aangepaste regels
Maar waarom is het rode effect in de loop der tijd verdwenen? Peperkoorn verwijst naar aanpassingen in de regels. “Het voordeel is mogelijk verdwenen door veranderingen in de toernooiregels. Voorheen hadden scheidsrechters een grotere rol in het toekennen van punten. Tegenwoordig wordt er meer elektronisch gescoord en biedt de aanscherping van de regels minder ruimte voor interpretatieverschillen bij de puntentelling.” De sportwereld lijkt dus eerlijker te zijn geworden.