Dit is de conclusie van theoloog Theo Karvounakis, naar aanleiding van zijn studie van het hoofdwerk van Maximus de Belijder, Quaestiones ad Thalassium. In deze tekst beantwoordt Maximus vragen over de Schrift rondom een centraal thema: hoe transformeert Christus de betekenis van de dood en wat betekent dat voor de manier waarop we de Bijbel lezen en ons leven vormgeven?
Transformatie
Karvounakis legt uit: “Maximus zegt: ‘Christus vernietigt de dood niet, maar verandert hoe deze functioneert.’ Hij laat zien dat de dood, wanneer die verbonden is met Christus’ eigen dood en opstanding, een weg wordt naar transformatie en eenwording met God.”
Relevant
Volgens Karvounakis is Maximus’ visie op de dood opvallend relevant in onze tijd. “Er is een merkbare leegte in de hedendaagse theologie over dit onderwerp. Terwijl we vaak spreken over de nederlaag van de dood, laat Maximus zien hoe de dood een positieve, vormende rol kan spelen. Het is niet slechts een grens, maar een doorgang.”
Loslaten
De impact van Maximus’ visie is volgens Karvounakis zichtbaar op twee niveaus. Ten eerste in hoe we de Schrift lezen. “Maximus suggereert dat het loslaten van een oppervlakkige of strikt letterlijke lezing ruimte schept voor een diepere, spirituele betekenis.” Ten tweede heeft de dood ook een ethische dimensie in het denken van Maximus. “De ‘dood van Adam’, het besef van onze gebrokenheid, is geen vloek, maar een kans om te groeien naar het beeld van Christus. Lijden, falen en verlies zijn geen obstakels, maar momenten waarin transformatie mogelijk wordt.”
Alternatief verhaal
In een tijd die wordt gekenmerkt door angst voor verlies, kwetsbaarheid en sterfelijkheid, biedt Maximus een alternatief verhaal. “Hij gaat in op de existentiële vragen van onze tijd: wat doen we met lijden? Hoe gaan we om met de kleine ‘doden’ van het dagelijks leven – teleurstelling, verdriet en onzekerheid?” zegt Karvounakis.
Opvallend verfrissend
Hij concludeert: “Maximus herinnert ons eraan dat het evangelie ook gaat over vorming – over werkelijk mens worden. In een cultuur die vaak probeert de dood te ontkennen of uit te stellen, is de boodschap van deze theoloog uit de zevende eeuw opvallend verfrissend. Wat telt is niet het vermijden van de dood, maar leren de realiteit ervan onder ogen te zien en die realiteit als potentieel vruchtbaar te zien. De implicaties van deze theologie kunnen vandaag al beginnen, in theologische educatie, pastorale zorg en spirituele vorming.”
Foto: Jim Forest, St Maximus the Confessor at St Nicholas of Myra Russian Orthodox Church in Amsterdam; Bron Flickr, CC BY-NC-ND 2.0.