De kwaliteit van onze meest intieme relaties, zoals die met romantische partners, heeft grote impact op ons welzijn. “Wanneer deze relaties bevredigend zijn, helpen ze ons de uitdagingen van het leven aan te gaan en geven ze betekenis aan ons bestaan,” legt sociaal psycholoog Giulia Zoppolat uit. “Maar zelfs de gelukkigste stellen hebben soms moeite om de relatie goed te houden.”
Het proefschrift van Zoppolat richt zich op twee specifieke uitdagingen. “De eerste is een gevoel van ambivalentie, wat inhoudt dat je zowel positieve als negatieve emoties richting je partner voelt,” zegt ze. “De tweede is het effect van afnemende aandacht, zoals afleiding tijdens interacties, op de kwaliteit van de relatie. Bijvoorbeeld als je tijdens een gesprek met je partner constant op je telefoon zit.”
Deze problemen zijn voor velen herkenbaar, maar er is weinig onderzoek gedaan naar hoe mensen hiermee omgaan op de lange termijn. Zoppolat benadrukt dat het tegenkomen van deze uitdagingen niet betekent dat een relatie gedoemd is te mislukken. “Zelfs in sterke, liefdevolle relaties krijgen stellen te maken met veelvoorkomende uitdagingen die hun geluk kunnen beïnvloeden,” zegt ze.
Ambivalentie
Neem bijvoorbeeld ambivalentie. Mensen voelen vaak gemengde emoties tegenover hun partner en ervaren tegelijkertijd liefde en frustratie. Zo kan iemand vinden dat hun partner op sommige dagen veel steun biedt, maar op andere dagen minder, of dat hun partner veel spanning in hun leven brengt maar soms ook onbetrouwbaar kan zijn. Deze gemengde ervaringen kunnen leiden tot conflicterende gevoelens over de partner. “Uit mijn onderzoek blijkt dat hoewel deze gevoelens een relatie kunnen belasten en het welzijn negatief kunnen beïnvloeden—bijvoorbeeld door stress te veroorzaken—ze niet altijd schadelijk zijn,” merkt Zoppolat op. “Ambivalentie is vaak gekoppeld aan specifieke situaties, zoals wanneer de relatie onder spanning staat.”
Afleiding is een andere veelvoorkomende uitdaging. “Wat wij afgeleide aandacht noemen, kan de kwaliteit van de relatie schaden, en stellen zijn hier vooral kwetsbaar voor in periodes van stress,” legt Zoppolat uit. Haar onderzoek wijst echter ook op een oplossing: bewuste aandacht. “Stellen die meer aanwezig en gefocust zijn tijdens interacties ervaren minder misverstanden bij het interpreteren van elkaars emoties, vooral tijdens conflicten.”
Experimenten
Het verbeteren van romantische relaties is essentieel voor emotioneel en fysiek welzijn. Stellen, therapeuten en relatiecoaches kunnen profiteren van Zoppolats bevindingen. “Het begrijpen dat gemengde gevoelens tegenover een partner normaal en situatiegebonden zijn, in plaats van het begin van het einde, kan stellen helpen conflicten aan te gaan met minder angst,” zegt ze. “Op dezelfde manier kan bewust aandachtig zijn, waarbij je je telefoon of laptop weglegt, verbindingen versterken en misverstanden verminderen, vooral in stressvolle tijden.”
Zoppolat voerde haar onderzoek uit met behulp van een combinatie van experimenten, dagelijkse dagboeken en enquêtes. In één studie gingen deelnemers in een laboratorium met hun partner in gesprek over een probleem in hun relatie. Bij dagelijkse dagboekstudies rapporteerden deelnemers hun ervaringen, emoties en interacties met hun partner over opeenvolgende dagen, wat inzicht gaf in de dynamiek van het echte leven. Zoppolat: “Deze aanpak stelde me in staat om relatie-uitdagingen vanuit verschillende invalshoeken te onderzoeken en een uitgebreide kijk te krijgen op hoe stellen omgaan met veelvoorkomende moeilijkheden en wat de gevolgen daarvan zijn.”