Amsterdamse tieners: "Keuze voor frisdrank wordt gemaakt door omgeving"

De studie van onder meer voedingswetenschapper Rian Pepping (Vrije Universiteit, GGD Amsterdam) werd uitgevoerd onder Amsterdamse jongeren, en gepubliceerd in BMC Public Health. Het laat zien hoe sociale normen, marketing en de hoge beschikbaarheid en lage prijs van frisdrank leiden tot overmatige consumptie. 

Voor veel jongeren is frisdrank drinken de normaalste zaak van de wereld. Het is goedkoop, makkelijk verkrijgbaar en overal aanwezig: thuis, op school, tijdens het sporten en in de supermarkt. Daarnaast speelt reclame een grote rol: jongeren worden continu blootgesteld aan verleidelijke beelden en boodschappen die frisdrank aantrekkelijk maken. Tegelijkertijd zijn jongeren zich bewust van de nadelige effecten, zoals overgewicht en diabetes type 2. 

Gezonde alternatieven
Toch blijft frisdrank de makkelijke keuze, omdat gezonde alternatieven vaak saai of onaantrekkelijk worden gevonden. Wat ze op jonge leeftijd leren over gezonde voeding, wordt later overschaduwd door een omgeving die ongezonde keuzes juist stimuleert. Volgens de jongeren in het onderzoek zou een forse prijsstijging, bijvoorbeeld door een suikertaks, effectief kunnen bijdragen aan het verminderen van hun frisdrankconsumptie. Daarnaast pleiten ze voor goedkopere en aantrekkelijkere gezonde alternatieven.

“Het RIVM becijferde dat in 2050 twee derde van de Nederlanders overgewicht heeft, met grote gevolgen voor de volksgezondheid”, vertelt Pepping. “Dit onderzoek benadrukt dat het probleem niet alleen voortkomt uit de keuzes van jongeren zelf, maar vooral ook uit de keuzes die wij als maatschappij maken. Als we echt verandering willen bewerkstelligen, moeten we actief de omgeving van jongeren gezonder maken en hen beschermen tegen de overweldigende en vaak misleidende invloed van marketing."

Kindermarketing
De voedingsindustrie brengt producten op de markt die jongeren een gevoel van saamhorigheid, vreugde en een bepaalde levensstijl willen geven. Dit blijkt uit reclameslogans als 'Fanta, welcome to the real fun’. Het onderzoek illustreert de noodzaak om de marketing van ongezonde producten voor kinderen in te perken, zoals vaak bepleit door de Wereldgezondheidsorganisatie en UNICEF. De onderzoekers stellen dat de leeftijdsgrenzen bovendien moeten worden verhoogd om ook tieners en jonge kinderen beter te beschermen tijdens hun kwetsbare ontwikkelingsfasen.
 
Aanpak
“De uitkomsten benadrukken de urgentie van een bredere, landelijke aanpak om de consumptie van suikerhoudende dranken onder jongeren sterk te verminderen”, zegt Diena Halbertsma namens samenwerkingspartner Gezonde Generatie. “Samen met GGD Amsterdam pleiten wij voor een combinatie van maatregelen, zoals een wettelijk verbod op kindermarketing voor ongezonde voeding, hogere belastingen op suikerhoudende dranken zoals een slimme suikertaks en het creëren van een gezondere voedselomgeving op scholen en in de wijken waar jongeren opgroeien.”