Sorry! The information you are looking for is only available in Dutch.
Deze opleiding is opgeslagen in Mijn Studiekeuze.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.
Er is iets fout gegaan bij het uitvoeren van het verzoek.

Wilde varkensplaag evolueert razendsnel

20 juni 2024
Diersoorten kunnen soms razendsnel evolueren. Bioloog Niek Barmentlo ontdekte dat dit nu gebeurt in Noord-Amerika. Wilde varkens hebben zich aangepast aan hun omgeving en overspoelen nu de Verenigde Staten.

We zien evolutie vooral als een proces van miljoenen jaren, met een complex dier als 'resultaat'. Maar voor een bioloog is evolutie niks anders dan een verschuiving in de genetica van een hele populatie. En dat kan ook ontzettend snel gebeuren. Zo worden in Mozambique veel vrouwtjesolifanten geboren zonder slagtanden. Dat komt door stroperij: de olifanten worden zo vaak gedood om hun slagtanden, dat het een voordeel is geworden om geen slagtanden te hebben. 

Evolutiesporen in DNA 
Deze rappe evolutie laat sporen na in het DNA van de dieren. Normaal zie je in een populatie wilde dieren veel verschillende allelen: versies van een gen. Bij sterke evolutie is het aantal allelen flink afgenomen. In hun onderzoek, dat verscheen in Molecular Ecology, pasten Barmentlo en zijn mede-auteurs dit principe toe op een diersoort die momenteel Noord-Amerika overspoelt: het wilde varken. 

Hybride kruising 
Varkens kwamen rond 1500 vanuit Europa naar Amerika. Zo'n 100 jaar geleden kwamen daar ook wilde zwijnen bij. Dat leidde niet tot problemen, tot zo'n 40 jaar geleden. De populaties groeiden plotseling enorm en richtten veel schade aan. Het ging hierbij nauwelijks om pure varkens of wilde zwijnen, maar veelal om hybride kruisingen tussen die twee: wilde varkens. Inmiddels zijn de dieren in 39 van de 50 Amerikaanse staten.  

Overleven op een nieuwe plek 
Wilde varkens zijn genetisch erg gezond door de hybridisatie. Hun schedel heeft een andere vorm dan die van een varken of zwijn, en ze zijn erg slim. Allemaal nuttige aanpassingen om te overleven op een nieuwe plek. De onderzoekers ontdekten dat deze eigenschappen daadwerkelijk veranderen. Barmentlo: “We observeerden evolutie op genen die belangrijk zijn voor deze eigenschappen. Sterker nog: onze analyses laten zien dat dit waarschijnlijk door natuurlijke selectie komt. De wilde varkens lijken zich dus echt aan te passen.”  

Deze conclusie is niet voor iedereen goed nieuws: de wilde varkens beschadigen ecosystemen. Ze kosten de Verenigde Staten zeker 1,5 miljard dollar per jaar, en waarschijnlijk een veelvoud daarvan.

Neem contact op met Persvoorlichting VU

06 25763092