Universele waarde
‘Voor de Via Appia is dit ontzettend belangrijk. Het is een toekenning van universele waarde aan de Via Appia. Het is de allereerste en belangrijkste snelweg van de oudheid, waarlangs troepenverplaatsingen plaatsvinden en waar tegelijkertijd voor het eerst op commerciële schaal olijfolie en wijn wereldwijd worden vervoerd en verkocht. Waarbij slaven werden verhandeld en een kapitalistische markteconomie ontstond.’
Muro Tenente
De VU heeft op veel plaatsen langs de Via Appia onderzoek gedaan. Op dit moment concentreert het onderzoek zich op het landschapspark Muro Tenente in Puglia, waar de onderzoekers inmiddels ook het beheer over hebben gekregen. Gert-Jan Burgers: ‘Van de Via Appia is bijna niets meer over, maar in dit deel van Italië kun je de weg ook echt zien. We leggen hier daadwerkelijk de stenen en het wegdek van destijds bloot.'
Nederzetting
Het onderzoek beperkt zich niet tot de Via Appia alleen. Burgers: ‘We onderzoeken de landschappelijke geschiedenis, de nederzettingen rondom de Via Appia. We hebben bijvoorbeeld een tempel opgegraven die absoluut onbekend was, naast de overblijfselen van een voor-Romeinse nederzetting. Die tempel, die hebben we de afgelopen twee jaar opgegraven, dat is heel bijzonder. En dan heb ik het nog niet over de vondsten die we daarbij vinden, van prachtige beschilderde vazen en tombes tot munten en inscripties.’
Tracé Via Appia
De precieze loop van de Via Appia bij Muro Tenente hebben de onderzoekers inmiddels vast kunnen leggen. Burgers: ‘We hebben daarbij de meest geavanceerde, nieuwe archeologische onderzoekmethodes gebruikt, zoals georadar, magnetometeronderzoek en met luchtfotografie en drones gewerkt. Daarmee hebben we heel precies het tracé kunnen vastleggen en vervolgens hebben we het opgegraven en bleek dat zij er inderdaad gewoon ligt; de Koningin der Wegen, zoals de Via Appia al in de Oudheid werd genoemd.'
Toekomst
De Unesco status garandeert geen geld, maar de onderzoekers zijn vindingrijk. Burgers: ‘We werken al jarenlang met de regionale autoriteiten en gemeentes samen en gemeenschappelijk hebben we Europese subsidies aangevraagd.’ Inmiddels hebben ze al enkele miljoenen gekregen voor een drietal projecten. Burgers: ‘We beheren een park van 40 hectare, er is dus veel geld nodig om echt iets te kunnen doen. Maar langzamerhand begint het professionele vormen aan te nemen. Dat is ook wat we willen. De VU zit al jaren in dit soort projecten. Je hebt een hele lange adem nodig. Burgers gaat in ieder geval door tot na zijn pensioen: ‘Het is een soort levensopdracht geworden.’