VU-filosofen Nina de Groot en Merel Talbi op Amsterdamse Nacht van de Filosofie

De Amsterdamse Nacht van de Filosofie biedt een grote keuze van lezingen, debatten en muziek met dit keer deelname van VU-filosofen Nina de Groot (foto rechts) en Merel Talbi (foto links). Andere sprekers op deze editie zijn o.a. Arnon Grunberg, Paul Verhaeghe, Dilara Bilgiç over hokjesdenken, horrorprofessor Dimitri Goossens, Hanno Sauer over moraal, de Australische filosoof Glenn Albrecht over zijn 'symbioceen', radicaal anders denken met Karim Benammer, filosofische fietstochten, speeddates, spreekuur en nog veel meer. Nina de Groot zal het hebben over de filosofie van kunstmatige intelligentie en Merel Talbi over schelmenpolitiek. Meer informatie en tickets.

Van wie is jouw DNA? - Nina de Groot
Er is in Nederland een DNA-databank waarin momenteel profielen zijn opgeslagen van zo'n 400.000 slachtoffers, verdachten en veroordeelden. Moet er ook een databank komen met profielen van àlle Nederlanders? Hier is discussie over, maar de praktijk lijkt deze vraag in te halen. Want als maar 2% van de Nederlandse bevolking toestemming geeft om hun DNA in een voor de politie toegankelijke commerciële databank op te slaan, zijn 99% van alle Nederlanders te achterhalen via stamboomonderzoek.

En de ontwikkelingen gaan nog verder: het wordt steeds makkelijker om 'omgevings-DNA' te analyseren. Je laat namelijk overal waar je komt kleine DNA-sporen achter in de lucht van de ruimtes waar je verblijft of op voorwerpen die je aanraakt. Volgens Nina de Groot gaan de ontwikkelingen in DNA-analyse technieken zo snel dat we ons af kunnen vragen of we de besluiten daarover nog wel aan de individuele burger kunnen overlaten. Aan welke regels moet opsporing via DNA-testbedrijven gebonden zijn?  Wat is nog de relevantie van de toestemming van een kleine groep mensen als we allemaal opspoorbaar zijn? En als ons DNA overal om ons heen in de lucht zweeft, van wie is ons DNA dan nog? Nina de Groot is arts en promovendus bio-ethiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Schelmenpolitiek - Merel Talbi
Visies in de politiek botsen soms hard, maar toch moeten er compromissen gesloten worden met respect voor elkaars wereldbeeld. Recent lijkt het politieke debat echter te verharden. Hoe kunnen we die ontwikkeling doorbreken? De rol van de ‘schelm’ biedt wellicht uitkomst. Al eeuwenlang kennen diverse culturen de figuur van de schelm, zoals de spin Anansi of Hermes, de boodschapper van de Griekse goden. Deze schelm onttrekt zich aan de normale codes, speelt met waarheid en leugen, creëert chaos met ironie, en schept juist daardoor lucht. In de Nederlandse cultuur kennen we uit de middeleeuwen al de vos Reinaert en recent heeft het ministerie van OCW zelfs een 'hofnar' aangesteld om op kritische wijze de macht te bevragen.

Merel Talbi verkent de vraagt of we meer schelmen nodig hebben in politiek, media en het publieke debat om onze vastgeroeste posities op te schudden en weer naar elkaar te leren luisteren. In de schelm ziet ze een voorbeeld van parrèsia, Michel Foucaults begrip voor het spreken van waarheid tegen de macht. Door sociale conventies en machthebbers uit te dagen, toont de parrèsiastische schelm ons onze vooronderstellingen en hypocrisie, en laat hij zien dat we ons ook op een andere manier tot elkaar kunnen verhouden. Brengt schelmenpolitiek ons in deze roerige tijden weer nader tot elkaar? Merel Talbi is promovendus aan de faculteit Filosofie van de VU, waar ze onderzoek doet naar (politieke) deliberatie en dialoog. Daarnaast is ze docent bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies van de UvA.