Droogterecords worden wereldwijd gebroken. Vanuit het UNCCD en het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie is daarom nu de World Drought Atlas gelanceerd. Het is de uitgebreidste wereldwijde publicatie over droogterisico's en -maatregelen, en is bedoeld om het bewustzijn rond droogte als wereldwijde uitdaging te vergroten, als wake-upcall voor wereldleiders. De publicatie wordt op 2 december gelanceerd tijdens de conferentie van het UNCCD in Riyadh, Saoedi-Arabië. Verschillende naties bespreken daar hoe de veerkracht van de mensheid tegenover ernstigere droogtes kan worden opgebouwd.
Vijf onderzoekers van het IVM (VU Amsterdam) werkten mee aan de publicatie: Marthe Wens, Anne van Loon, Anne-Sophie Sabino Siemons, Alicja Grudnowska en Hans de Moel. Ook de Italiaanse Cima Research Foundation en het United Nations University Institute for Environment and Human Security (Duitsland) werkten mee aan de World Drought Atlas.
Systemisch karakter
Droogtes behoren tot de duurste en dodelijkste gevaren ter wereld en zullen in 2050 naar verwachting drie op de vier mensen wereldwijd treffen. Veel landen en sectoren slagen er niet in om zich hierop voor te bereiden en missen de meest geschikte acties, beleid, investeringen en prikkels.
Marthe Wens, senior droogteonderzoeker bij het IVM van de VU Amsterdam: 'Menselijke activiteiten veroorzaken of verergeren droogtes en de impact ervan op de samenleving. Dit wordt duidelijk weergegeven in de atlas, en is gebaseerd op wetenschappelijke literatuur en voorbeelden van over de hele wereld. Die belangrijke interactie tussen mens en droogte betekent ook dat we door ons beheer van land en water de impact van droogte kunnen verminderen, en de veerkracht van onze systemen kunnen vergroten.'
De publicatie schetst het systemische karakter van droogterisico's voor zowel een gespecialiseerd als een niet-gespecialiseerd publiek. Door middel van tientallen kaarten, infographics en casestudies illustreert de atlas hoe droogterisico's met elkaar verbonden zijn in sectoren als energie, landbouw, riviertransport en internationale handel en hoe ze kettingreacties kunnen veroorzaken, ongelijkheden en conflicten kunnen aanwakkeren en de volksgezondheid kunnen bedreigen.
Toekomstgericht droogtebeheer
De atlas benadrukt ook de noodzaak van nationale droogteplannen en internationale samenwerking om gemeenschappen, economieën en ecosystemen overeind te houden bij hevigere gebeurtenissen. Bovendien biedt het richtlijnen voor proactief en toekomstgericht droogtebeheer en -aanpassing op alle sectoren en bestuursniveaus.
De gevolgen van droogte zijn vaak minder zichtbaar en trekken minder aandacht dan plotselinge gebeurtenissen zoals overstromingen en aardbevingen. Dat geldt zeker voor de effecten van droogte op ecosystemen. Die vaak worden verwaarloosd in nationale droogteplannen, terwijl ze een verlammende impact op economieën en samenlevingen kunnen hebben. Maar ook snel optredende droogtes, zogenaamde 'flitsdroogtes', worden steeds gebruikelijker.