Na 6 dagen fysieke inactiviteit eerste symptomen van diabetes type 2 zichtbaar

De eerste tekenen van insulineresistentie (de reden waarom mensen suikerziekte ontwikkelen) zijn al na 6 dagen volledige bedrust waar te nemen. Dit blijkt uit onderzoek van een team Bewegingswetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) onder leiding van Moritz Eggelbusch en Rob Wüst in samenwerking met de Manchester Metropolitan University, de ESA en NASA. De resultaten zijn gepubliceerd in Cell Reports Medicine.

Eggelbusch: "Het begrijpen van de impact van fysieke inactiviteit op de menselijke fysiologie is van cruciaal belang, niet alleen voor astronauten om hun gezondheid en conditie in de ruimte te behouden, maar ook voor het welzijn van mensen op aarde.”

Minder eten, meer bewegen
Lichamelijke inactiviteit of het niet gebruiken van spieren levert een belangrijke bijdrage aan stofwisselingsziekten. De negatieve gevolgen van lichamelijke inactiviteit doen zich ook voor tijdens ziekenhuisbezoeken, waar een bedrust van 6 dagen typisch is voor patiënten die een grote operatie ondergaan. “Onze bevindingen geven een sterke aanwijzing dat we ons best moeten doen om een overmatige opslag van voedingsstoffen in de spieren en de gevolgen voor de stofwisseling ervan te voorkomen, hetzij door fysieke activiteit en/of een verminderde inname van voedingsstoffen”, aldus Eggelbusch.

Schade aan spieren
De bevindingen kunnen leiden tot een nieuwe benadering voor het verlichten van schadelijke veranderingen in de spieren tijdens fysieke inactiviteit. Het onderzoek liet namelijk ook zien dat de ophoping van slechte vetten samenviel met een verslechtering van de spieren en stofwisseling na twee maanden bedrust. Het was echter opvallend dat verdere ophoping van dit soort vet tussen 6 en 55 dagen bedrust de insulinegevoeligheid niet verergerden. Dit staat haaks op het conventionele begrip van de ontwikkeling van type 2 diabetes.

Wüst: “Dit werpt een nieuw licht op de ontwikkeling van insulineresistentie, dat hier dus een positieve aanpassing van het lichaam is om verdere schadelijke effecten van glucose- en vetophoping in spierweefsel te minimaliseren. Voor de spieren is het namelijk gunstig om ongevoelig te zijn voor suiker, omdat je verdere ophoping en schade in de spieren hiermee kan voorkomen.”

Zwaartekracht als preventieve maatregel
De impact op het lichaam van langdurige bedrust is vergelijkbaar met dat wat astronauten ervaren in de ruimte. In het Duitse Lucht- en Ruimtevaartcentrum in Keulen bestudeerde de groep, in samenwerking met de European Space Agency (ESA) en de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie National Aeronautics and Space Administration (NASA), 24 gezonde deelnemers die 60 dagen strikte bedrust ondergingen. Alle experimenten, maaltijden en vrijetijdsbestedingen vonden liggend plaats. Deelnemers werden beperkt in hun bewegingen waardoor de belasting van spieren werd verminderd.

Wüst: “De bedden hadden een hoek van 6 graden met het hoofd lager dan de voeten om de verplaatsing van lichaamsvloeistoffen te simuleren die astronauten ervaren in een microzwaartekrachtomgeving. Voor het eerst werd het potentieel van kunstmatige zwaartekracht onderzocht (centrifugatie bij ongeveer 1G ter hoogte van de navel) als preventieve maatregel tegen de nadelige effecten van gewichtloosheid op het menselijk lichaam.”