Gegevens van 1,7 miljoen Nederlandse personen en wereldwijde genetische informatie werden gebruikt om de verbanden tussen opleidingsniveau en geestelijk welzijn te onderzoeken. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Mental Health.
Ongeveer 10% van de volwassenen geboren tussen 1965 en 1985 in Nederland kreeg minstens één psychiatrische diagnose tussen 2011 en 2016. Echter, personen met een hogere opleiding werden aanzienlijk minder getroffen, waarbij elk extra jaar onderwijs geassocieerd was met een afname van het risico op diagnose, tot 20% voor bijvoorbeeld schizofrenie.
"Terwijl verder onderzoek nodig is om de mechanismen te begrijpen, onderstreept onze studie de potentiële beschermende rol van onderwijs bij het bevorderen van geestelijk welzijn", zegt hoofdonderzoeker en VU-psycholoog Perline Demange. "Voor de wetenschappelijke gemeenschap benadrukken we ook het belang van het gebruiken van meerdere soorten methoden en data, om vertrouwen te hebben in onze conclusies."
Gegevens van 766.000 families
Om de geloofwaardigheid van hun resultaten te waarborgen, gebruikten de onderzoekers een rigoureuze aanpak die het vergelijken van broers en zussen binnen 766.000 Nederlandse families omvatte. Deze methode stelde hen in staat om het effect van onderwijs op psychiatrische stoornissen te beoordelen, rekening houdend met gedeelde factoren tussen broers en zussen, zoals gedeelde genetica, ouderlijk gedrag, jeugd en schoolomgeving. De bevindingen toonden consequent aan dat elk jaar onderwijs sterk verbonden is met een lager risico op diagnose van psychiatrische stoornissen.
Naast het analyseren van Nederlandse broers en zussen, gebruikten de onderzoekers genetische gegevens om hun bevindingen te ondersteunen. De genetische analyse bevestigde het beschermende effect van onderwijs tegen depressie, PTSS, alcoholafhankelijkheid en angst. "Echter, het gaf ook een potentieel verhoogd risico op obsessief-compulsieve stoornis, bipolaire stoornis en anorexia nervosa met meer onderwijs. Dit vereist verder onderzoek", aldus Demange.
Onverwachte resultaten
Medeauteur en VU-psycholoog Michel Nivard, reageerde op deze onverwachte resultaten en suggereerde dat bepaalde stoornissen geassocieerd kunnen zijn met eigenschappen die gunstig zijn voor onderwijs, voordat de eerste symptomen zich manifesteren. "In Nederland zijn personen die later de diagnose bipolaire stoornis krijgen twee tot drie keer meer kans om te zijn begonnen aan het VWO en vroegtijdig schoolverlater te zijn dan om een ander diploma te behalen", aldus Nivard.
VU-psycholoog en medeauteur van de studie, Elsje van Bergen, benadrukte ook de mogelijke dubbele voordelen van onderwijs. "Door langer op school te blijven, verwerven individuen niet alleen kennis en vaardigheden, maar kunnen ze ook veerkracht ontwikkelen tegen psychiatrische problemen", aldus Van Bergen.